English Information

f

Europejskie Centrum Pamięci i Pojednania - Archiwum 2020

 IMG 20201019 161554

Stanisław Szuro - człowiek legenda, w dniu 19 października 2020 r. ukończył 100 lat. 

Uroczystości 100. urodziny odbyły się w kościele pw. franciszkanów reformatów św. Kazimierza Królewicza w Krakowie. Swój jubileusz 100. rocznicy urodzin świętował wraz z kapłanami, rodziną i przyjaciółmi. 
Mszy św. przewodniczył o. Artur Machała OFM, będący niegdyś uczniem, a następnie po latach kolega pedagog jubilata z Kolegium Serafickiego św. Antoniego (obecnie liceum) franciszkanów reformatów w Wieliczce. W koncelebrze uczestniczyli: Minister Prowincjalny o. Jacek Koman OFM, kustosz Sanktuarium i gwardian miejscowej Wspólnoty o. Stanisław Mazgaj OFM, definitorzy: o. Nikodem Gdyk OFM i o. Krzysztof Bobak OFM, o. Leon Pokorski OFM z Wieliczki oraz pijar o. Radosław Boboń SP. Ojciec Artur przedstawił życiorys profesora, opowiadając o tym, że Stanisław Szuro podczas kampanii wrześniowej w 1939 r. bronił ojczyzny, potem był żołnierzem Związku Walki Zbrojnej, w latach 1942-1945 więźniem niemieckich obozów koncentracyjnych oraz powojennych komunistycznych zakładów karnych, po wyjściu na wolność absolwentem wydziału historiii UJ, a w końcu wychowawcą i nauczycielem historii. List do jubilata napisał prezydent Rzeczypospolitej, który został odczytany przez prof. Jana Tadeusza Dudę, ojca urzędującego prezydenta RP, a zarazem przewodniczącego Sejmiku Województwa Małopolskiego. Gratulacje dla jubilata przesłał także abp Marek Jędraszewski. Jan Józef Kasprzyk, szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, odznaczył profesora medalem Pro Bono Poloniae, przyznawanego za zasługi w upowszechnianiu wiedzy o historii walk niepodległościowych oraz krzewienie postaw patriotycznych. Wręczył mu także szablę pamiątkową i replikę ryngrafu konfederatów barskich z wizerunkiem Matki Bożej. Jubilata wyróżniła także Federacja Bractw Kurkowych krzyżem komandorskim Orderu św. Kazimierza Królewicza oraz tytułem honorowego generała. Burmistrz Wieliczki Artur Kozioł, także niegdysiejszy uczeń jubilata, wręczył mu medal pamiątkowy miasta, w którym prof. Szuro spędził kilkadziesiąt lat swojego powojennego życia.

  

Linki dot. uroczystości:
https://www.prezydent.pl/aktualnosci/wypowiedzi-prezydenta-rp/inne/art,1484,zyczenia-dla-majora-stanislawa-szuro.html
https://krakow.gosc.pl/gal/pokaz/6581044.Major-Stanislaw-Szuro-obchodzil-jubileusz-100-rocznicy-urodzin/38#gt
https://krakow.gosc.pl/doc/6581042.Krakow-200-lat-panie-majorze
https://www.wieliczka.eu/pl/201129/21431/1-lecie-urodzin-majora-stanislawa-szuro.html
https://krakow.tvp.pl/50404959/w-100lecie-urodzin-mjr-stanislaw-szuro-odznaczony-medalem-pro-bono-poloniae
https://www.kombatanci.gov.pl/pl/aktualno%C5%9Bci/2278-200-lat-panie-majorze.html
https://ofm.krakow.pl/cms/index.php?mact=News,cntnt01,detail,0&cntnt01articleid=1105&cntnt01origid=15&cntnt01pagelimit=15&cntnt01returnid=59
http://www.radiokrakow.pl/wiadomosci/krakow/w-100-lecie-urodzin-mjr-szuro-odznaczony-medalem-pro-bono-poloniae/

https://nsz.com.pl/100-urodziny-mjr-stanislawa-szuro-ps-zamorski/

Nota biograficzna Stanisława Szuro

To wspaniały Polak, wielki patriota, bohater czasów wojny i okupacji, żołnierz podziemia niepodległościowego, były więźnień obozów pracy przymusowej Pustkowa oraz innych niemieckich obozów zagłady, jak również ubeckich katowni komunistycznych. To
 osoba niezwykle bliska Europejskiemu Centrum Pamięci i Pojednania, a zarazem uczestnik corocznych kwietniowych Uroczystości Patriotyczno-Religijnych na Górze Śmierci w Paszczynie. Stanisław Szuro na trwałe wpisał się na kartach historii ziemi dębickiej.

                                                   2020 04 28 Bohater Miesiaca Stanislaw Szuro2020 04 28 Bohater Miesiaca Stanislaw Szuro uroczystosci kwietniowe 2016 2

Stanisław Szuro, po ukończeniu Gimnazjum Nowodworskiego i zdaniu matury został junakiem. 1 września 1939 r. w chwili wybuchu II wojny światowej jego batalion stacjonował w Augustowie, niedaleko granicy z III Rzeszą. Podczas kampanii wrześniowej brał udział w walkach na Wileńszczyźnie, gdzie został internowany i przebywał w obozie w Birsztanach na Litwie. Zbiega z internowania i ukrywa się w Krakowie. Już od stycznia 1940 r. wstępuje w szeregi Związku Walki Zbrojnej, a od lutego 1942 r. w Armii Krajowej. W konspiracji Stanisław Szuro zajmował się drukowaniem, a następnie kolportażem prasy podziemnej. Zostaje aresztowany przez Niemców i trafia do więzienia Montelupich w Krakowie. Z więzienia w Krakowie Stanisław Szuro w 5 październiku 1942 roku, zostaje przewieziony do niemieckiego obozu pracy przymusowej w Pustkowie dla Polaków, znajdującego się na poligonie Waffen SS (pełna nazwa obozu w języku niemieckim brzmiała: Waffen SS Polenzwangsarbeitslager – SS Truppenübungsplatz Heidelager). Tu w tragicznych realiach obozowych: w niedożywieniu, chorobie i pracy ponad siłę przebywa aż do likwidacji obozu. Stąd 27 lipca 1944 roku wyjeżdża z Pustkowa wraz z innymi więźniami do obozu w Sachsenhausen-Oranienburg. W tym obozie koncentracyjnym pracował w komandzie murarzy. W styczniu 1945 roku osadzono go w obozie Bergen-Belsen, a następnie Politz i Barth. 

Do Polski znajdującej się w nowych, powojennych realiach powrócił w czerwcu 1945 roku.
Stanisławowi Szuro nie dane było odpocząć o tragicznych latach walki okupantem niemieckim w konspiracji i pobycie w obozach. Znowu chwyta za broń, ponieważ jak wielu polskich patriotów (Żołnierzy Niezłomnych), nie godzi się z sowietyzacją Polski. Walczy z nowym ustrojem przyniesionym na bagnetach Armii Czerwonej i wprowadzanym przez jej czerwonych popleczników nad Wisłą. 
Wstępuje w struktury związku Liga Walki z Bolszewizmem i walczy z władzą ludową. Sama zaś Liga Walki z Bolszewizmem działała w okresie od początku 1946 do marca 1947 w Krakowie i powiecie chrzanowskim, będąc powiązana z Narodową Organizacją Wojskową i Stronnictwem Narodowym.

Niestety działalność niepodległościową Stanisława Szuro przerywa aresztowanie UB (Urząd Bezpieczeństwa). W dniu 27 listopada 1946 roku zostaje zatrzymany i oskarżony o udział w związku Liga Walki z Bolszewizmem wraz z innymi osobami. Dziewięcioro z nich zostaje skazanych na śmierć. Wśród nich znaleźli się studenci krakowskich uczelni. Ówczesna prasa gadzinowa przedstawiała ich jako członków bandy rabunkowej NSZ (Narodowe Siły Zbrojne). 

3 lutego 1947 roku staje przed Wojskowym Sądzie Rejonowym w Krakowie. Procesowi sądowemu przewodniczył ppłk Julian Polan-Haraschin. Podczas rozprawy Stanisław Szuro zostaje oskarżony i uznany winnym usiłowania konfiskaty broni dwóm członkom PPR, pieniędzy ze spółdzielni „Hurt Mięsa”, składu cukru „Lasek”; konfiskaty pieniędzy z Państwowej Fabryki Cykorii Francka, spółdzielni kredytowej „Oszczędność”, Państwowych kamieniołomów i Wapienników „Liban”; konfiskaty 2 rewolwerów „Nagan” członkowi PPR z Zalasia. Został uznany winnym pobicia dwóch funkcjonariuszy UB, zamiaru dokonania zamachu na funkcjonariusza UB, udzielenia pomocy w likwidacji członka PPR, usiłowania konfiskaty pieniędzy, złota i kosztowności lekarzowi, przechowywania pistoletu P38. 

Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Krakowie, Stanisław Szuro zostaje skazany na karę śmierci, którą 17 marca 1947 roku, na mocy amnestii z 22 lutego 1947 roku, złagodzono do 15 lat więzienia. W komunistycznych więzieniach w Rawiczu i we Wronkach przebywał w okresie od 20 czerwca 1947 roku do 22 sierpnia 1955 roku. 19 maja 1956 roku darowano mu karę utraty praw honorowych i utraty mienia. 13 lipca 1956 roku Sąd Wojewódzki w Krakowie w ramach odwilży zwolnił go z odbywania reszty kary. Został zwolniony z więzienia trzy dni później.

Stanisław Szuro po wyjściu z więzienia w lipcu 1956 r., kończy studia historyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Jako nauczyciel, pedagog i wychowawca pracował w bursach akademickich i szkołach średnich, m.in.: w Liceum Ogólnokształcącym Zakonu Pijarów im. Stanisława Konarskiego w Krakowie, Niższym Seminarium Duchownym Ojców Franciszkanów w Wieliczce. W wolnej Polsce w dniu 22 lutego 1994 roku zostaje zrehabilitowany. W swoim życiowym dorobku pełni funkcje społeczne. Przez lata był prezesem Oddziału Krakowskiego Związku Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego. W 2008 r. został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski odznaczonym przez śp. Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego.

Do dnia dzisiejszego Stanisław Szuro pomimo podeszłego wieku nadal uczestniczy w wielu uroczystościach patriotycznych (Uroczystości Patriotyczno – Religijne na Górze Śmierci w Paszczynie), czy spotkaniach w instytucjach kultury i nauki Krakowa, Wieliczki oraz wielu innych miejscach Polski. Na spotkaniach tych, jako historyk, kombatant i żywy świadek historii wygłasza prelekcje na różne tematy historyczne. Większość z nich poświęcona jest polskim konfliktom zbrojnym w XIX i XX wieku. Jest częstym gościem Muzeum Armii Krajowej w Krakowie. Cykl Jego wykładów cieszy się sporą oglądalnością na kanale internetowym YouTube. Stanisław Szuro został także członkiem Kapituły Honorowej Nagrody im. Danuty Siedzikówny „Inki”.

Ożenił się w 1958 r. z Danutą Gelles, z którą ma dwóch synów, pięcioro wnuków i siedmioro prawnuków. 
W 2018 roku Stanisław Szuro wraz z synem Janem w 2018 roku wydał swoje wspomnienia biograficzne w książce pt. „I tak będę żył”.

 

 

Jacek Flis

Fot. arch. ECPiP

17 października br., z głębokim żalem przyjęliśmy wiadomość o śmierci pana Jacka Flisa - pedagoga, nauczyciela geografii, pasjonata historii regionalnej, znawcy i badacza przeszłości poniemieckiego poligonu broni V-1 i V-2 w Bliźnie.

Pan Jacek był kilkukrotnie bohaterem „Spotkań z Historią” Europejskiego Centrum Pamięci i Pojednania (Tajemnice Blizny, Blizna w świetle źródeł historycznych, oraz Blizna po latach). Temat Blizny podejmował w duecie ze swoim bratem Markiem Flisem. Był również współautorem publikacji pt. „Tajemnice Blizny. Wywiad Armii Krajowej w walce z rakietami V2” pod redakcją Rafała Wnuka i Roberta Zaparta.

Swoją nieocenioną wiedzą podzielił się również biorąc udział w filmie dokumentalnym „W Pięknym Pustkowie koło Dębicy…” w reżyserii Pauliny Ibek.

Ekspozycja Hostoryczno Dydaktyczna INFORMACJA

SZANOWNI PAŃSTWO

Ekspozycja Historyczno-Dydaktyczna
przy Górze Śmierci
w dniu: 15.10.2020 r. (czwartek) 
z powodu wyjazdu pracowników na szkolenie  
będzie NIECZYNNA

Za utrudnienia przepraszamy

 IMG 20201015 140113291foto. Archiwum ECPiP

W dniu 15 października 2020 r. w obiektach Parku Historycznego Blizna odbyła się druga edycja szkolenia dla nauczycieli pn. "Korzenie totalitaryzmu". Jak poprzedniej odsłonie szkolenia na zaproszenie Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie ponownie przybyli nauczyciele przedmiotów humanistycznych z terenu województwa podkarpackiego. 

Szkolenie rozpoczęło się od zwiedzania Parku Historycznego Blizna miejsca gdzie w czasie wojny Niemcy zbudowali poligon rakietowy pocisków V1 i V2. Przybyłych na szkolenie przywitała pani Jadwiga Łomnicka dyrektor Gminnego Centrum Kultury i Sportu w Ostrowie z/s w Kamionce, zaś przewodnikiem po Parku była pani Renata Rusin.
Dalsza część szkolenia odbyła się w budynku na sali wykladowej z zachowaniem reżimu sanitarnego.

Jak poprzednim razem wykłady i warsztaty, poświęcone były dwóm XX-wiecznym zbrodniczym systemom: komunizmowi i nazizmowi. Swoje wykłady wygłosili kolejno pracownicy Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Rzeszowie dr Miroslaw Surdej i Katarzyna Kyc oraz Łucja Szumańska pracownik ECPiP CKiB w Pustkowie-Osiedlu.

Wykład dr Mirosława Surdeja poświęcony był podziemu zbrojnemu różnych formacji, a w szczególności AK w walce z okupantem niemieckim i sowieckim w latach 1939-1945 oraz w okresie powojennym.
Drugi wykład wygłoszony przez Katarzynę Kyc poświęcony był społecznym skutkom totalitaryzmów, tak w odniesieniu do całych społeczeństw jak i jednostek, które stały się ofiarami reżimów XX wieku.
Trzeci wykład Łucji Szumańskiej poświęcony był prześladowaniom duchowieństwa katolickiego przez aparat komunistyczny i częściowo stanowił nawiązanie do wykładu dr Edyty Adamczyk-Pluty z pierwszego etapu szkolenia poświęconego "Korzeniom totalitaryzmów" przeprowadzonego w Paszczynie i Pustkowie w dniu 2 października br.

Na koniec szkolenia dr Jacek Magdoń (koordynator szkolenia dla nauczycieli z ramienia Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Rzeszowie) dokonał podsumowania warsztatów, rozdał wszystkim uczestnikom publikacje i materiały naukowe. Następnie uczestnicy udali się jeszcze pod pomnik oddający hołd oddziałom Armii Krajowej biorącym udział w operacjach wywiadowczych, którzy w czasie okupacji zebrali bezcenne informacje dotyczące niemieckiej broni V1 i V2. Stąd z kolei grupa udała się nieopodal Parku Historycznego do leśnego, gdzie w czasie wojny znajdowała sie hala montażowa, która służyła Niemcom do kontroli, ewentualnego demontażu i naprawy usterek przy rakietach V2.

 

 

Ekspozycja Hostoryczno Dydaktyczna INFORMACJA

Szanowni Państwo,

Informujemy, że z powodu zagrożenia koronawirusem SARS-CoV-2 (powiat dębicki w czerwonej strefie od soboty 10.10.2020 r.), w trosce o bezpieczeństwo uczestników, ich bliskich oraz wszystkich osób zaangażowanych w organizację przedsięwzięcia, dyrekcja Centrum Kultury i Bibliotek Gminy Dębica podjęła decyzję o przełożeniu terminu gminnego konkursu historycznego „Bitwa Warszawska – 100. rocznica Cudu nad Wisłą” na późniejszy czas.

Zgodnie z harmonogramem, 16 października br. miał odbyć się I etap konkursu, którego zwycięzcy wzięliby udział w II etapie, planowanym na 19 listopada. Sytuacja spowodowana pandemią koronawirusa, w tym działania podejmowane w celu jej zapobiegania i zwalczania (m.in. zakaz zgromadzeń), uniemożliwiają przeprowadzanie konkursu.

Serdecznie dziękujemy za duże zainteresowanie konkursem, który na stałe wpisał się do kalendarza naszych wydarzeń. Mamy nadzieję, że w niedługim czasie bez przeszkód uda się wrócić do tej inicjatywy i ją zrealizować.

O nowym terminie konkursu będziemy Państwa informować.