English Information

f

Europejskie Centrum Pamięci i Pojednania - Archiwum 2019

NFORMACJA

Ekspozycja Historyczno-Dydaktyczna
przy Górze Śmierci w Paszczynie
w okresie świąteczno-noworocznym 
będzie pracować w następujący sposób: 

                                                       24.12.2019 r. – (Wtorek) Wigilia – godz. 8.00-12.00
                                                       25.12.2019 r. – (Środa) Boże Narodzenie – NIECZYNNE
                                                       26.12.2019 r. – (Czwartek) św. Szczepana – NIECZYNNE
                                                       27.12.2019 r. – (Piątek) św. Jana – godz. 8.00-15.00
                                                       28.12.2019 r. – (Sobota) – godz. 12.00-16.00
                                                       29.12.2019 r. – (Niedziela) – godz. 12.00-16.00
                                                       30.12.2019 r. – (Poniedziałek) – NIECZYNNE

                                                       31.12.2019 r. – (Wtorek) św. Sylwestra – godz. 8.00-12.00
                                                       01.01.2020 r. – (Środa) NOWY ROK – NIECZYNNE

Za utrudnienia przepraszamy 

2019 12 24 zima logo ECPiP

IMG 20191211 101723475

fot. Archiwum ECPiP

11 grudnia br. Ekspozycję Historyczno-Dydaktyczną przy Górze Śmierci w Paszczynie odwiedziła szkolna wycieczka z Pilzna. Wśród 45. osobowej grupy byli uczniowie klas VII a i VII c wraz z 4 opiekunami z Publicznej Szkoły Podstawowej z Pilzna. Podczas zwiedzania naszej Ekspozycji uczniowie zapoznali się z:
- czasową wystawą pt. "Listy i grypsy obozowe więźniów obozu pracy przymusowej Pustkowa", opowiadającą o korespondencji obozowej więźniów, 
- stałe wystawy Ekspozycji:
barakiem żołnierskim o poligonie Waffen SS Truppenübungsplatz Heidelager oraz barakiem więźniarskim ukazującym martyrologię więźniów niemieckich obozów pracy przymusowej Pustkowa,
- a także wystawą plenerową "Ojcowie Niepodległości" zapożyczoną z Oddziału IPN w Rzeszowie.
W trakcie zwiedzania, młodzież wysłuchała historii dotyczącej funkcjonowania poligonu Waffen SS oraz gehennę więźniów obozów pracy przymusowej. 
Grupa po zwiedzaniu Ekspozycji wraz z przewodnikiem udała się na Królową Górę - Górę Śmierci, aby oddać hołd ofiarom II wojny światowej.

IMG 20191213 113859141

fot. Archiwum ECPiP

13 grudnia br. Ekspozycję Historyczno-Dydaktyczną przy Górze Śmierci w Paszczynie odwiedziła szkolna wycieczka z miejscowości Pilzno, Jaworze Górne i Łęki Dolne. Podobnie we środę, wycieczka ta zorganizowana była dzięki wsparciu Towarzystwa Przyjaciół Pilzna i Ziemi Pilźnieńskiej. Wśród 40. osobowej grupy znaleźli się uczniowie klas VII i VIII wraz z 5 opiekunami z Publicznej Szkoły Podstawowej z Pilzna.

Program zwiedzania Ekspozycji tradycyjnie opierał się o zapoznanie się z naszymi zasobami, wyeksponowanymi w stałych i czasowych wystawach. Jako pierwszą młodzież zobaczyła wystawę plenerową pt. "Ojcowie Niepodległości" zapożyczoną z Oddziału IPN w Rzeszowie. Kolejną była czasowa wystawa pt. "Listy i grypsy obozowe więźniów obozu pracy przymusowej Pustkowa", której bohaterami są trzej byli więźniowie obozów Pustkowa: Stanisław Chmiel, Wojciech Dzieduszycki oraz Stanisław Szuro. Wystawa opowiada o konspiracyjnej (grypsy) i oficjalnej (listy obozowe) korespondencji więźniów jaka powstała podczas istnienia obozów pracy przymusowej Pustkowa.
Następnie uczniowie zwiedzili dwie stałe wystawy Ekspozycji, mianowicie barak żołnierski, w którym przedstawiona jest historia poligonu Waffen SS Truppenübungsplatz Heidelager oraz barak więźniarski, ukazujący martyrologię więźniów niemieckich obozów pracy przymusowej Pustkowa.

Po zwiedzaniu Ekspozycji młodzież wraz z opiekunami i przewodnikiem udała się na Królową Górę - Górę Śmierci. Tutaj w chwili zadumy i modlitwy, zapalono znicze oddając hołd ofiarom II wojny światowej. Prochy tych ofiar do dzisiejszego dnia spoczywają na szczycie Góry Śmierci.

 

DSC 0706

Na prośbę grona pedagogicznego Publicznej Szkoły Podstawowej im. Jana Pawła II w Brzeźnicy oraz Zespołu Szkół z Oddziałami Integracyjnymi w Pustkowie-Osiedlu, w dniu 27 listopada br. o godz. 9.00 rano, w Domu Kultury w Pustkowie-Osiedlu, zorganizowano dla uczniów tych szkół, projekcję filmu pt. ''KURIER", w reżyserii Władysława Pasikowskiego. 
Film opowiada o Janie Nowaku Jeziorańskim, legendarnym "kurierze z Warszawy".
Przed projekcją filmu krótko sylwetkę bohatera filmu przedstawił Marian Matkowski pracownik CKiB (ECPiP) w Pustkowie-Osiedlu.

Nota biograficzna bohatera filmu...

Jan Nowak Jeziorański, a właściwie to Zdzisław Antoni Jeziorański

Urodził sie w dniu: 1914-10-02, w Berlinie, 
Rodzice: Wacław i Elżbieta 
Zmarł: 2005-01-20 w Warszawie
Stopień: kurier KG AK, Stopień: podporucznik rezerwy artylerii
Wykształcenie (w tym wojskowe)
Nazwiska konspiracyjne: Jan Zych, Jan Nowak
Pseudonimy: "J. Zych", "Jan Zych", "Zych", "Janek", "Jan Nowak"

Uczęszczał do IV Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza w Warszawie. Po ukończeniu studiów ekonomicznych w 1936 roku był starszym asystentem w katedrze ekonomiki Uniwersytetu w Poznaniu. Ukończył 29 czerwca 1937 r. Szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii im. Marcina Kątskiego we Włodzimierzu Wołyńskim i został skierowany do odbycia dalszej służby wojskowej w 2. Dywizjonie Artylerii Konnej im. Józefa Sowińskiego.

Udział w wojnie obronnej 1939 r.
We wrześniu 1939 r. walczył jako bombardier podchorąży artylerii 2. Dywizjonu Artylerii Konnej im. Józefa Sowińskiego, z którym przeszedł cały jego szlak bojowy. Na Wołyniu wzięty przez Niemców do niewoli, z której zdołał uciec (z pociągu uciekał w grupie z Józefem Cyrankiewiczem - późniejszym premierem komunistycznego rządów PRL)

Udział w konspiracji 1939-1944
Od 1941 r. związany z Biurem Informacji i Propagandy Komendy Głównej Związku Walki Zbrojnej, uczestniczył w "akcji N" - podziemne wydawnictwa w języku niemieckim skierowane do żołnierzy Wehrmachtu i urzędników administracji okupacyjnej, których celem było obniżenie morale Niemców przebywających na terenie Generalnej Guberni. W latach 1943-1945 był kurierem i emisariuszem Naczelnego Wodza i Komendanta Głównego Armii Krajowej, odbył 5 wypraw do Sztokholmu i Londynu. W czasie okupacji posługiwał się dokumentami na nazwisko "Jan Nowak", z fałszywą datą i miejscem urodzenia: "15 maja 1913 r., Warszawa". Pod koniec lipca 1944 ostatni raz podczas okupacji niemieckiej przedostał się do stolicy. Wziął udział w jednej z ostatnich odpraw Komendy Głównej Armii Krajowej przed podjęciem decyzji o rozpoczęciu walki o Warszawę. W trakcie 2-godzinnej rozmowy z gen. "Borem" Komorowskim ostrzegał, że ewentualne powstanie rozpoczęte w Warszawie, wg zachodnich aliantów postrzegane będzie jak "burza w szklance wody", a Armia Krajowa nie może liczyć na ich pomoc...

Powstanie Warszawskie 1944
W czasie Powstania Warszawskiego w szeregach VI Oddziału (BiP) Komendy Głównej Armii Krajowej. Współpracownik radiostacji powstańczej "Błyskawica", dla której redagował komunikaty omawiające sytuację na frontach europejskich.
Szlak bojowy - Śródmieście Północ
7 września 1944 roku wziął ślub z łączniczką Jadwigą Wolską ps. „Greta”. Siostra Jadwigi - Barbara Wolska ps. „Jula”(1915-1944) poległa 17 sierpnia 1944 r., na rogu ulic Lwowskiej i Koszykowej od kuli niemieckiego snajpera, tzw. "gołębiarza".

Po powstaniu...
Na rozkaz Naczelnego Wodza, gen. "Bora" Komorowskiego, dzień przed kapitulacją Warszawskiego Korpusu Armii Krajowej wyszedł z miasta z ludnością cywilną i przedostał się do Londynu, wywożąc setki dokumentów i zdjęć.

Losy po wojnie...
Po zakończeniu wojny zdecydował się na pozostanie w Wielkiej Brytanii. Jego konspiracyjny pseudonim stał się częścią nazwiska. W Londynie od 1948 r. do 1952 r. pracował w Sekcji Polskiej Radia BBC, a następnie w Radiu Wolna Europa, gdzie 3 maja 1952 roku poprowadził pierwszą audycję w języku polskim. Monachijskim radiem kierował do 1976. Następnie zamieszkał w USA; tam aktywnie włączył się w życie Polonii; zaangażował się w pomoc dla polskiej opozycji demokratycznej i "Solidarności", był członkiem Kongresu Polonii Amerykańskiej i jednym z jej dyrektorów oraz doradcą Rady do Spraw Bezpieczeństwa Narodowego USA. W latach 90. prowadził lobbing na rzecz wejścia Polski do NATO. Dzień ratyfikacji rozszerzenia Sojuszu nazwał "najważniejszym dniem w jego życiu". Po raz pierwszy po wojnie przyjechał do Polski w sierpniu 1989 r. Na stałe powrócił do kraju 21 lipca 2002 roku. Aktywnie włączył się w życie kraju - komentował wydarzenia polityczne (m.in. cykl w TVP "Polska z oddali"), zaangażował się w przyjęcie Polski do Unii Europejskiej, a także rozwijanie kontaktów z naszymi wschodnimi sąsiadami.

Odznaczenia:

Order Orła Białego, Krzyż Srebrny (V klasy) Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyż Walecznych, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Zasługi Rzeczypospolitej, Order Polonia Restituta, Medal Wolności (USA), Krzyż Kawalerski Orderu Wielkiego Księcia Giedymina (Litwa).