/Tabliczka z numerem więźnia obozu pracy przymusowej dla Polaków/
Kolejne artefakty po obozie odnaleziono podczas badań 20 grudnia 2023 r. Wśród nich znalazły się m. in. nieśmiertelnik, puszka po masce przeciwgazowej, żelazko, fragmenty naczyń, obuwie oraz tabliczki z numerami więźniów.
Dotąd znaleziono już wiele cennych przedmiotów, m.in. drut kolczasty z obozu, tabliczki z numerami oraz fragmenty ubrań więźniów, naczynia, sztućce, medaliki, nieśmiertelniki żołnierzy niemieckich, guziki od mundurów, łuski po pociskach, obuwie, monety. Te i wiele innych odkrytych artefaktów, po odpowiedniej konserwacji zostaną wyeksponowane na wystawie Ekspozycji Historyczno-Dydaktycznej przy Górze Śmierci w Paszczynie.
Fot. arch. ECPiP
W dniu 20 grudnia zainstalowano tablicę szlaku historycznego na Ring IV (Dąbrówki), stanowiącego w czasie II wojny światowej element kompleksu poligonu Waffen SS Truppenübungsplatz „Heidelager”.
Zniszczoną uprzednio tablicę odtworzono dzięki środkom Gminy Dębica, natomiast wykonanieiem stelaża i instalacją samej tablicy zajęli się pracownicy Gminnego Zakładu Komunalnego z Brzeźnicy.
Przypomnijmy, ze obóz wojskowy poligonu SS zlokalizowano na terenie ówczesnych miejscowości Wola Pustkowska i Wola Brzeźnicka, na południowy wschód od zabudowań Pustkowa, w lesie wokół obiektów fabryki chemicznej „Lignoza”, wzniesionej tuż przed wybuchem II wojny światowej w ramach Centralnego Okręgu Przemysłowego. Wejście na obszar wojskowy poligonu i główna wartownia znajdowała się nieopodal stacji kolejowej Kochanówka. Centrum poligonu stanowiło ukryte w lesie cztery kompleksy baraków wojskowych wybudowanych przy drodze w kierunku wsi Ocieka. Każdy kompleks miał kształt dużego koła i nosił nazwę „Ring”. Służyły one do zakwaterowania oddziałów SS. Wszystkie były urządzone w podobny sposób. Na obwodzie każdego z nich wycięto las i położono drogi betonowe o szerokości 6 metrów, mające po 2 kilometry długości. Średnica każdego z nich liczyła 1 kilometr. Na terenie Ringów funkcjonowało około 50 baraków wojskowych dla żołnierzy, ponadto kilka baraków oficerskich, garaże, stajnie, warsztaty, a także budynki gospodarcze. Na każdym Ringu znajdowały się cztery kuchnie połączone z obszerną jadalnią. Doprowadzona była elektryczność, wodociągi i kanalizacja. Wśród ringów sadzono róże i ozdobne krzewy. Na potrzeby poligonu zorganizowano stacje benzynową, specjalny skład amunicji oraz magazyny sprzętu wojskowego. Wojskowy plac ćwiczeń dysponował strzelnicą do broni krótkiej, strzelnicą karabinową, utrzymywano stajnie. Tuż za Ringami mieściły się stanowiska magazynowe i garaże funkcjonujących na obszarze poligonu niemieckich firm, m. in. Krausego, Seibta czy Sandmanna. Ich zadaniem była budowa dróg wewnętrznych, urządzeń kanalizacyjnych, instalacji wodociągowych, wszelkie roboty malarskie.
16 grudnia br. nasz zespół poszukiwawczy przygotowując się do wydobycia kuchni polowej natrafił na kolejne cenne przedmioty, m. in. na fragmenty marynarki więźnia politycznego, drut kolczasty, nieśmiertelniki, guziki groszki i guziki bieliźniane, monety, butelki, obuwie oraz niemiecką manierkę.
18 grudnia 2023 r. nasz zespół poszukiwawczy wydobył obiekty kuchni polowej, które zostały odkryte na terenie byłego niemieckiego obozu pracy przymusowej w Pustkowie.
Zabezpieczone obiekty zostaną przewiezione do pracowni konserwatorskiej. Te i wiele innych wydobytych przedmiotów, po wykonaniu niezbędnych prac konserwatorskich zostaną wyeksponowane w Ekspozycja historyczno - dydaktyczna przy Górze Śmierci.
Składamy serdeczne podziękowania wszystkim osobom z naszego zespołu za poświęcony czas, siły i zaangażowanie podczas dotychczasowych działań. Dziękujemy również Gminnemu Zakładowi Komunalnemu Sp z oo w Brzeźnicy oraz Przedsiębiorstwu Gospodarowania Odpadami Sp z oo w Paszczynie za użyczenie sprzętu podczas wydobycia kuchni, jak i we wcześniejszych badaniach.
Fot. Archiwum ECPiP
Fot. Archiwum ECPiP
Aleksandra Żurek
W dniu 8 grudnia br. w Europejskim Centum Pamięci i Pojednania, z okazji 75 rocznicy podpisania Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, a także ustanowionego Międzynarodowego Dnia Praw Człowieka, dla funkcjonariuszy Policji Garnizonu Podkarpackiego, zorganizowano warsztaty poświęcone m.in. prawom człowieka i znaczeniu stereotypów w ocenie współczesności. To wydarzenie zaingurowało współpracę pomiędzy Komendą Wojewódzką Policji w Rzeszowie, a Europejskim Centrum Pamięci i Pojednania w Pustkowie-Osiedlu.
Tego dnia grupa policjantów z podkarpackich komend wzięła udział w warsztatach tematycznych. Pracownicy ECPiP Marian Matkowski i Łucja Szumańska poruszyli tematykę kształtowania się przepisów praw człowieka w ujęciu retrospektywnym i współczenym oraz znaczenia stereotypów w ocenie współczesności - „Jak Cię widzą, tak Cię piszą oraz praw człowieka w otaczającym nas świecie - „Nie wolno zostawiać świata takim jakim jest”.
Po zakończeniu zajęć w w Europejskim Centrum Pamięci i Pojednania w Pustkowie-Osiedlu, grupa funkcjonariuszy policji, udała się do Ekspozycji Historyczno-Dydaktycznej pod Górą Śmierci w Paszczynie, którą zwiedziła z przewodnikami.
W pierwszej kolejności obejrzano wystawę czasową pt. "Porządek i Zagłada. Policja w nazistowskich Niemczech", a następnie stałe wystawy Ekspozycji w baraku żołnierskim (opowiadającej o historii poligonu Waffen SS Truppenübungsplatz Heidelager Pustków) i baraku więźniarskim (ukazującej martyrologię więźniów obozów pracy przymusowej Pustkowa)
Szkolenie zostało zorganizowane przez Zespół ds. Ochrony Praw Człowieka Komendy Wojewódzkiej Policji w Rzeszowie - mł. insp. Pawła Międlara oraz Monikę Marchwiany.
