English Information

f

Europejskie Centrum Pamięci i Pojednania - Archiwum 2022

APEL DO MIESZKAŃCÓW 

GMINY DĘBICA I OKOLIC


Centrum Kultury i Bibliotek Gminy Dębica z siedzibą w Pustkowie-Osiedlu 26A zwraca się do Mieszkańców Gminy Dębica z uprzejmą prośbą o udostępnienie terenów do prowadzenia badań archeologicznych i działań polegających na poszukiwaniu zabytków i innych przedmiotów, pochodzących z okresu funkcjonowania niemieckiego poligonu wojskowego Waffen SS „Truppenübungsplatz Heidelager” i obozów pracy przymusowej Pustkowa w latach 1940-1944, z czasów II wojny światowej.

Poszukiwania prowadzone będą z wykorzystaniem: ręcznych wykrywaczy metali, poprzez namierzanie sygnałów przedmiotów metalowych oraz punktowe wykopy. Pragniemy zaznaczyć, że prowadzenie poszukiwań będzie się odbywało w sposób niekolidujący z prowadzoną przez „Właściciela nieruchomości” gospodarką rolną lub leśną. 

Artefakty znalezione w wyniku prowadzonych poszukiwań i prac archeologicznych, po akceptacji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, wzbogacą stałe i czasowe wystawy Ekspozycji Historyczno – Dydaktycznej przy Górze Śmierci w Paszczynie, która stanowi integralną część Europejskiego Centrum Pamięci i Pojednania, znajdującego się w strukturach organizacyjnych Centrum Kultury i Bibliotek Gminy Dębica w Pustkowie- Osiedlu.

Osobami odpowiedzialnymi za prawidłowy przebieg poszukiwań oraz realizację postanowień niniejszego porozumienia po stronie Centrum Kultury i Bibliotek Gminy Dębica będą pracownicy merytoryczni Europejskiego Centrum Pamięci i Pojednania — Pani Łucja Szumańska i Pan Marian Matkowski, kontakt: e-mail: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. , tel. 887 628 900.

Ekspozycja Hostoryczno Dydaktyczna INFO

 

Zobacz także:

 

Stanislawa Imiolek

 

W poniedziałek 14 listopada 2022 r. na cmentarzu Wilkowyja w Rzeszowie odbył się pogrzeb śp. Stanisławy Imiołek, byłej więźniarki obozu w Pustkowie, która zmarła 9 listopada 2022 r. mając 99 lat.

Mszy św. pogrzebowej przewodniczył proboszcz parafii pw. Świętego Krzyża w Rzeszowie, ks. Władysław Jagustyn. Eucharystię koncelebrowali: ks. Stanisław Potera, były proboszcz parafii pw. Św. Michała Archanioła w Rzeszowie, ks. Jakub Nagi, wicedyrektor Katolickiego Radia VIA oraz ks. Wojciech Środoń, kapelan 3. Podkarpackiej Brygady Obrony Terytorialnej.

Podczas homilii, śp. Stanisława Imiołek została wspomniana jako osoba bardzo pobożna, empatyczna, wrażliwa, której nie był obojętny los drugiego człowieka.  Jako więzień najpierw obozu pracy przymusowej w Pustkowie, a kolejno obozów koncentracyjnych Ravensbrück, Oranienburg i Sachsenhausen „w tych okropnych warunkach była sercem dla wszystkich, była matką dla wszystkich. Sama bardzo cierpiała, a zachowywała pogodę ducha, która była jej charakterystyczną cechą przez całe życie” – mówił w czasie kazania ks. Stanisław Potera.

Po zakończeniu Eucharystii odbył się pochówek w kwaterze byłych więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych. W uroczystościach pogrzebowych udział wzięła delegacja gminy Dębica. W jej skład wchodzili Marian Matkowski i Łucja Szumańska – opiekunowie Ekspozycji Historyczno – Dydaktycznej przy Górze Śmierci w Paszczynie.

 

Stanisława Imiołek urodziła się 30 maja 1923 r. w Rzeszowie w rodzinie Chlebickich. W 1939 roku zrobiła małą maturę. W czasie okupacji niemieckiej pracowała w zakładzie fotograficznym. 15 maja 1943 cała rodzina została aresztowana przez gestapo i przewieziona do więzienia na zamku w Rzeszowie. Jej starszy brat Edward, który zaangażowany był w konspirację został rozstrzelany, a ojciec wysłany do KL Auschwitz-Birkenau, gdzie po kilku miesiącach zginął w komorze gazowej. Stanisława Imiołek wraz z matką trafiła do obozu pracy przymusowej w Pustkowie. Tam pracowała w pralni i szwalni. W lipcu 1944 nastąpiła ewakuacja obozu, kobiety więźniarki wywieziono do KL Ravensbrück. Tam Stanisława Imiołek została poddana eksperymentom pseudomedycznym poprzez podawanie zastrzyków wywołujących bezpłodność. Skierowano ją również do ciężkich prac ziemnych, kopania darni i melioracji. Pod koniec września 1944 wywieziona wraz z matką do Oranienburga - filii obozu w Ravensbrück - gdzie pracowały w fabryce zbrojeniowej. 15 marca 1945 przeżyły bombardowanie fabryki i obozu przez aliantów, a następnie 12-dniowy "marsz śmierci". 2 maja więźniarki zostały wyzwolone przez armię angielską i przewiezione do koszar wojskowych w Schwerinie. 9 maja Stanisława Imiołek poznała tam swojego przyszłego męża, który był więźniem Auschwitz od 1940 roku. Razem trafili do obozu przejściowego w Lubece, a w grudniu 1945 wrócili do Polski i zamieszkali w Rzeszowie. Od początku oboje działali w Związku Byłych Więźniów Politycznych, a Stanisława Imiołek pełniła funkcję prezesa Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych Koła Terenowego w Rzeszowie. 14 czerwca 2020 r. Stanisława Imiołek wraz z innymi członkami Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych z Koła Rejonowego w Rzeszowie, brała udział w rzeszowskich uroczystościach upamiętniających pierwszą deportację Polaków do Auschwitz, które odbyły się przed Pomnikiem Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych na cmentarzu Wilkowyja oraz na grobach więźniów KL Auschwitz. Podczas swojego długiego życia Stanisława Imiołek pracowała, jako kasjerka, urzędniczka, księgowa. Cieszyła się miłością i ogromnym szacunkiem.

Jako były więzień i honorowy gość, wielokrotnie uczestniczyła w uroczystościach rocznicowych na Górze Śmierci w Paszczynie. Wzięła udział w filmach pt. "W pięknym Pustkowie koło Dębicy..." oraz "Jesteśmy razem" w reżyserii Pauliny Ibek. Jej relacje, wspomnienia zostały również zgromadzone przez Instytut Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego w wielkim archiwum historii mówionej „Świadkowie Epoki”. Została odznaczona między innymi Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, a także uhonorowano ją Dyplomem i Sygnetem Niepodległości podczas Gali Retrospektywy Festiwalu Filmowego Niepokorni Niezłomni Wyklęci.

Mimo dramatycznych doświadczeń obozowych, pani Stasia - jak nazywali ją przyjaciele - pozostała ciepłą, serdeczną, zawsze uśmiechniętą osobą.

 Ostatnie pożegnanie śp. Stanisławy Imiołek - Mariusz Mendycki TVP Rzeszów

Zobacz także:

https://rzeszow.tvp.pl/64515699/ostatnie-pozegnanie-stanislawy-imiolek-wiezniarki-niemieckich-obozow-koncentracyjnych

https://diecezja.rzeszow.pl/pogrzeb-sp-stanislawy-imiolek-wiezniarki-niemieckich-obozow-koncentracyjnych/

https://www.rzeszowskieinfo.pl/rzeszow-pogrzeb-wiezniarki-niemieckich-obozow-koncentracyjnych/

https://www.youtube.com/watch?v=IWkhDNrsZY0

https://www.youtube.com/watch?v=5dNoJSpW1GU

https://www.youtube.com/watch?v=Tecn-OTcaWs

https://www.youtube.com/watch?v=cn0g7WvN4Bo

https://www.youtube.com/watch?v=ks3X167LQxI&t=593s

Zdj. archiwum prywatne pani Agnieszki Iwaszek

 306934655 482928097201225 6115857867217687683 n

W dniu 28 października br., na kilka dni przed Świętem Wszystkich Świetych, zostały wykonane prace porządkowe na parkingach, schodach u podnóża i na samej Górze Śmierci wraz z przejściami na Drodze Cierpienia. W pracach tych uczestniczyli uczniowie klas I i III z Zespołu Szkół Zawodowych im. Marii Skłodowskiej-Curie w Pustkowie-Osiedlu pod opieką nauczyciela Krystiana Tumińskiego. Młodzież sprawnie, szybko i dokładmnie dopomogła w zaprowadzeniu porządków. Zebrano śmieci, zwiędłe wiązanki kwiatów, wypalone znicze i wkłady do zniczy oraz uprzatnięto pomnik Ofiar Pomordowanych, przy komorze i palenisku kremacyjnym na Górze Śmierci. Podczas tych prac ogółem zebrano kilka worków śmieci.

Pragniemy złozyć serdeczne podziękowania młodzieży Zespołu Szkół Zawodowych im. Marii Skłodowskiej-Curie w Pustkowie-Osiedlu za pomoc przy pracach porządkowych.
Warto w tym miejscu zaznaczyć, że dbałość o Miejsca Pamięci Narodowej, to  jednocześnie wyraz naszego patriotyzmu, jak i pamięci, szacunku dla  bohaterów naszej Ojczyzny oraz wszystkich ofiar II wojny światowej.

 

 

 

Ekspozycja Historyczno-Dydaktyczna
przy Górze Śmierci w Paszczynie

od 1 listopada 2022 r. do 31 marca 2023 r.
będzie wyłączona ze zwiedzania indywidualnego.

W okresie tym będzie istniała możliwość zwiedzania Ekspozycji
dla grup zorganizowanych,

po wcześniejszej rezerwacji telefonicznej i mailowej.


Za utrudnienia przepraszamy

Ekspozycja Hostoryczno Dydaktyczna INFORMACJA

 

IMG 20220922 092520030

fot. arch. ECPiP

 

W dniu 22 września br. Ekspozycję Historyczno – Dydaktyczną przy Górze Śmierci w Paszczynie odwiedzili sołtysi ze Stowarzyszenia Sołtysów Powiatu Przemyskiego. Po wstępie opowiadającym o historii powstania Ekspozycji grupa najpierw obejrzała dwie pierwsze wystawy czasowe, poświęcone byłym więźniom niemieckiego obozu pracy przymusowej w Pustkowie.

W baraku żołnierskim, przewodnik przybliżył historię utworzenia i funkcjonowania niemieckiego poligonu wojskowego Waffen SS „Truppenübungsplatz Heidelager”. Poligon SS istniał w okresie 1940 - 1944, do wkroczenia wojsk I Frontu Ukraińskiego. Uzupełnieniem omawianych treści był wyświetlony film o poligonie.

Wyeksponowana pomiędzy barakami "Ściana narodów", ukazała zwiedzającym ogrom ofiar pochodzących z wielu różnych narodów.

W baraku więźniarskim, przewodnik opowiedział o losach więźniów niemieckich obozów pracy przymusowej w Pustkowie. Wśród więźniów obozów znaleźli się Polacy, Romowie, Żydzi i jeńcy sowieccy z Armii Czerwonej. Podczas istnienia poligonu SS, więźniowie zmuszani byli do niewolniczej pracy na rzecz III Rzeszy Niemieckiej. Poprzez głodzenie, tortury i egzekucje, zginęło co najmniej 15 tysięcy więźniów. W baraku więźniarskim odbyła się projekcja drugiego filmu, który z kolei opowiada o martyrologii więźniów obozów w Pustkowie.

Następnie grupa udała się na Górę Śmierci, aby oddać hołd ofiarom II wojny światowej.

fot. arch. ECPiP