English Information

f

Europejskie Centrum Pamięci i Pojednania - Archiwum 2020

2020 12 02 0 mjr Stanislaw Szuro

We środę 2 grudnia na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie odbył się pogrzeb zmarłego 17 listopada Stanisława Szuro – byłego więźnia obozu w Pustkowie. Major Stanisław Szuro zmarł 17 listopada w Krakowie. Miał 100 lat. Był żołnierzem ZWZ-AK, więźniem niemieckich obozów koncentracyjnych, Żołnierzem Niezłomnym, skazanym w czasach stalinowskich na śmierć, więźniem katowni UB, po wyjściu na wolność, absolwentem UJ, wychowawcą, pedagogiem i świadkiem historii. Pomimo obostrzeń pandemicznych, na pogrzebie stawiło się wiele osób.

Mszę Świętą pogrzebową odprawianą w kaplicy cmentarza poprzedziło odczytanie pisma nadającego zmarłemu stopień podpułkownika. W ostatniej drodze towarzyszyła mu najbliższa rodzina, przyjaciele, przedstawiciele środowisk kombatanckich oraz reprezentanci służb mundurowych i władz samorządowych. Podczas homilii wygłoszonej w czasie mszy świętej przypomniano bogaty życiorys zmarłego podkreślając jego zaangażowanie w liczne działania narodowowyzwoleńcze i patriotyczne. Do rodziny oraz zebranych na pogrzebie swój list wspominający Stanisława Szuro skierował także Arcybiskup Krakowski Marek Jędraszewski. W czasie mszy świętej na cmentarzu Rakowickim, decyzją Ministra Obrony Narodowej Mariusza Błaszczaka, major Stanisław Szuro został awansowany pośmiertnie na stopień podpułkownika. Przy grobie wzruszająco pożegnał go kolega ze stalinowskich więzień Wacław Szacoń, również żołnierz wyklęty.

W uroczystościach pogrzebowych udział wzięła delegacja gminy Dębica. W jej skład wchodzili Marcin Ciszek – dyrektor Centrum Kultury i Bibliotek Gminy Dębica oraz Marian Matkowski – historyk opiekujący się Ekspozycją Historyczno – Dydaktyczną przy Górze Śmierci.

Stanisław Szuro...

Śp. ppłk. Stanisław Szuro ps. "Zamorski", "Kruk", walczył w Kampanii Wrześniowej 1939 r., był żołnierzem ZWZ-AK, po aresztowaniu przez Gestapo, jako więzień trafił do obozu pracy Pustkowa oraz innych obozów koncentracyjnych na terenie Rzeszy. Po wyzwoleniu wraca do ukochanego Krakowa, gdzie wiąże się z podziemiem antykomunistycznym powiązanym z NOW Ligi do walki z bolszewizmem. Stanisław Szuro został aresztowany przez stalinowski Urząd Bezpieczeństwa i za działalność antykomunistyczną skazany na karę śmierci. Na szczęście dla Niego wyrok ten został zamieniony na 15 lat więzienia. Po wyjściu na wolność ukończył studia na wydziale historii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Był cenionym historykiem i wychowawcą młodzieży. Po 1989 r. już w wolnej Polsce Stanisław Szuro angażował się w działalność społeczną i popularyzatorską. Pełnił funkcję m.in. prezesa Oddziału Krakowskiego Związku Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego. Jako były więzień i honorowy gość, wielokrotnie uczestniczył w uroczystościach rocznicowych na Górze Śmierci w Paszczynie. W 2018 r. wydał, wraz z synem Janem, wspomnienia biograficzne pt. „I tak będę żył” i swój wieczór autorski miał podczas "Nocy Muzeów" w Ekspozycji Historyczno-Dydaktycznej przy Górze Śmierci w Paszczynie. W 2019 r. uczestniczył jeszcze wraz z Rodziną w obchodach 75. rocznicy ewakuacji obozów pracy przymusowej Pustkowa. Również tego roku Stanisław Szuro wraz z dwojgiem innych byłych więźniów (Stanisławą Imiołek i śp. Kazimierzem Rzucidło), brał udział w filmie pt. "W pięknym Pustkowie koło Dębicy..." w reżyserii Pauliny Ibek, który miał swoją premierę 9 lutego 2020 r..
Od 2015 r. był członkiem Kapituły Honorowej Nagrody im. Danuty Siedzikówny „Inki”.
Za swoją działalność odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (w 2008 roku), otrzymał też medal Pro Patria (w 2018 roku) a w Jego 100. Urodziny, w dniu 19 października 2020 r., Jan Józef Kasprzyk, szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, odznaczył Stanisława Szuro medalem Pro Bono Poloniae, przyznawanego za zasługi w upowszechnianiu wiedzy o historii walk niepodległościowych oraz krzewienie postaw patriotycznych. W dniu 26 listopada 2020 r. podczas Gali Retrospektywy Festiwalu Filmowego Niepokorni Niezłomni Wyklęci, odbywającej się w Ekspozycji Historyczno-Dydaktycznej przy Górze Smierci w Paszczynie, mjr. Stanislawa Szuro pośmiertnie uhonorowano Dyplomem i Sygnetem Niepodległości.

Zobacz także:

https://wiadomoscidebickie.pl/stanislaw-szuro-spoczal-na-cmentarzu-rakowickim/

https://krakow.ipn.gov.pl/pl4/aktualnosci/122551,Pozegnanie-pplk-Stanislawa-Szuro-Zamorski-zolnierza-ZWZ-AK-wieznia-niemieckich-o.html

https://dziennikpolski24.pl/ostatnie-pozegnanie-majora-stanislawa-szuro-tlumy-na-pogrzebie-w-krakowie/ar/c1-15325390

https://krakow.naszemiasto.pl/ostatnie-pozegnanie-majora-stanislawa-szuro-tlumy-na/ar/c1-8027221

https://niezlomnym.photo.blog/2020/12/02/ostatnie-pozegnanie-zolnierza-niezlomnego-pplk-stanislawa-szuro/

 //////

Ostatnie pożegnanie ppłk. Stanisława Szuro - Józef Wieczorek TV

2020 11 30 2020 12 27 Ekspozycja zamknieta dla zwiedzajacych web

W związku z wprowadzeniem przez Rząd RP od 28 listopada br. 
nowych zasad i ograniczeń dotyczących COVID-19

Ekspozycja Historyczno-Dydaktyczna przy Górze Smierci w Paszczynie
będzie zamknięta dla zwiedzających

w okresie

od 30 listopada do 27 grudnia 2020 r.

 za utrudnienia przepraszamy

 W razie pytań proszę kontaktować się telefonicznie:

887 628 900   lub   14 681 10 06

bądź poprzez e-mail:

This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.  lub  This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. 

 

 Zobacz także:

https://www.gov.pl/web/koronawirus/od-28-listopada-wchodzimy-w-etap-odpowiedzialnosci

https://www.gov.pl/web/koronawirus/nowe-zasady-bezpieczenstwa

DSC 2

Prace przy filmie o śp. mjr. Stanisławie Szuro
prowadzone w Ekspozycji Historyczno-Dydaktycznej przy Górze Smierci w Paszczynie,

od lewej na zdjęciu operator kamery Maciej Dźwigaj i reżyser Paulina Ibek

W listopadzie br. dotarła do nas smutna wiadomość o śmierci mjr. Stanisława Szuro, żolnierza WP i AK, byłego więźnia obozu pracy przymusowej Pustkowa, obozów koncentracyjnych na terenie III Rzeszy Niemieckiej oraz konspiratora walczącego z komunizacją Polski w ramach Ligi walki z bolszewizmem (zbliżonej do struktur NOW), więźnia katowni UB, skazanego na karę śmierci, historyka i wychowawcy mlodzieży, społecznika i propagatora historii Polski i wartości patriotycznych.
Śp. mjr Stanisław Szuro był częstym gościem i uczestnikiem a także bohaterem wielu materiałów filmowych. Ostatnio w 2019 r. brał udział w filmie pt. "W pięknym Pustkowie koło Dębicy...". Reżyser tego filmu Paulina Ibek, kontynuujac opowieść o tym wielkim Polaku i patriocie, rozpoczęła pracę nad kolejnym dokumentem, który niestety jest już kontynuowany po śmierci głownego bohatera. Kolejnym etapem były zdjęcia i prace na planie filmowym w naszej Ekspozycji.
Mamy nadzieję, że film ten stanie się nie tylko upamiętnieniem tej wybitnej postaci, ale również w pewnej mierze swego rodzaju hołdem oddanym człowiekowi, który całe swoje życie pośwęcil Polsce.


 

 

 2020 11 26 Retrospektywa Festiwalu Filmowego Niepokorni Niezlomni Wykleci

Pod patronatem Stowarzyszenia Scena Kultury z Warszawy, Gminy Dębica, Centrum Kultury i Bibliotek Gminy Dębica oraz Europejskiego Centrum Pamięci i Pojednania, w Ekspozycji Historyczno-Dydaktycznej przy Górze Śmierci w Paszczynie, odbyła się gala Retrospektywy Festiwalu Filmowego Niepokorni Niezłomni Wyklęci.

To wyjątkowe spotkanie otworzyli: najpierw piosenką znany bard Tadeusz „Tadek” Polkowski, a następnie słowem wprowadzenia Arkadiusz Gołębiewski - Dyrektor Festiwalu Filmowego NNW, a zarazem Prezes Stowarzyszenia Scena Kultury oraz Marian Matkowski - opiekun Ekspozycji Historyczno-Dydaktycznej przy Górze Śmierci w Paszczynie, pracownik ECPiP CKiB.

DSC 0101Tadeusz „Tadek” Polkowski
Tadeusz Polkowski znany jest w internecie jako Tadek Firma Solo, rapujący patriota.
Występował w zespole hip-hopowym Firma, którego był współzałożycielem. Udzielał się w formacji DMF (Dwóch Małoletnich Fachowców). Śpiewa m.in. o Żołnierzach Wyklętych, rotmistrzu Witoldzie Pileckim, gen. Auguście Emilu Fieldorfie ps. Nil czy Danucie Siedzikównie "Ince". Współpracuje z Muzeum AK w Krakowie, organizuje koncerty o tematyce patriotycznej.
https://www.youtube.com/user/niewygodnaprawdaTV

DSC 0115od lewej Marcin Wikło, Małgorzata Waksmundzka-Szarek
oraz otwierający spotkanie
Arkadiusz Gołębiewski - prezes Stowarzyszenia Scena Kultury


DSC 0119od lewej Marcin Wikło, Małgorzata Waksmundzka-Szarek 
oraz otwierający spotkanie
Marian Matkowski - opiekun Ekspozycji

Galę wspólnie poprowadzili Małgorzata Waksmundzka-Szarek (była rzecznik Wojewody Podkarpackiego, a obecnie wicedyrektor Wydziału Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców w Podkarpackim Urzędzie Wojewódzkim) oraz Marcin Wikło (dziennikarz prasowy, radiowy i telewizyjny. Publikuje w portalu wPolityce.pl i tygodniku "Sieci". Zadaje #GorącePytania w telewizji "wPolsce.pl", prowadzi Kwadrans Polityczny w TVP1).

W ramach tego wydarzenia pięcioro Laureatów związanych z naszym regionem i województwem otrzymało wyróżnienia w postaci statuetek i dyplomów Sygnety Niepodległości oraz Drzwi do Wolności, które wręczyli dla wyróżnionych osób: Sylwia Zapał - wicedyrektor Centrum Kultury i Bibliotek Gminy Dębica, Arkadiusz Gołębiewski - prezes Stowarzyszenia Scena Kultury, Romuald Rzeszutek - członek Zarządu Stowarzyszenia Klubu Historycznego "PRAWDA i PAMIĘĆ" w Mielcu.
Wśród Osób wyróżnionych znaleźli się: Stanisław Szuro, Aleksander Rybicki, Stanisława Imiołek, Jan Łożański oraz Jacek Flis.

 

DSC 0230

W spotkaniu uczestniczyli Bliscy i Znajomi osób Laureatów Gali, którzy w ich imieniu odebrali wyróżnienia: Stanisław Szuro (syn śp. mjr. Stanisława Szuro [1920-2020]), Marek Flis (brat śp. Jacka Flisa [1972-2020]), Bogdan Miszczak (reżyser filmu pt. "Czas leśnych kurierów" w imieniu kurierów państwa podziemnego śp. Aleksandra Rybickiego [1904-1983] i śp. Jana Łożańskiego [1912-1990] oraz Marian Matkowski (pracownik ECPiP CKiB w imieniu Stanisławy Imiołek, która ze względu na wiek (97 l.) i zdrowie nie mogła osobiście odebrać wyrónienia).

Samo przedsięwzięcie pn. "Cykl Retrospektyw Festiwalu NNW" jest esencją Festiwalu Filmowego Niepokorni Niezłomni Wyklęci, który jest organizowany od 12 lat. Miejscem organizacji festiwalu filmowego jest Gdynia, a Patronat Narodowy nad festiwalem od 2015 r objął Prezydent RP. 
Retrospektywy- to krótko mówiąc festiwal NNW w trasie. Zaś celem Retrospektyw jest dotarcie nie tylko do mieszkańców wielkich metropolii, ale także do mniejszych miast czy gmin, gdzie odbiorcy mogą poczuć atmosferę festiwalu i poszerzyć swoją wiedzę o polskiej drodze do wolności ( lata 1939-89). Retrospektywy inicjują ważne lokalnie dyskusje -wywołane dzięki pokazom filmowym, wystawom oraz warsztatom i konkursom. Ważnym elementem Retrospektyw jest przywracanie pamięci i honorowanie lokalnych bohaterów – za życia i pośmiertnie oraz osób, które wspierały żołnierzy- Sygnetami Niepodległości oraz Drzwiami do Wolności. Rodzinom Żołnierzy Niezłomnych wydarzenie to daje możliwość wywołania społecznej dyskusji oraz znalezienia odpowiedzi na ważne dla nich pytania, np. gdzie zostali pochowani ich bliscy. Natomiast w młodych Retrospektywy rozpalają głód wiedzy, młodzież ma szansę zetknąć się z ambitną sztuką, którą może współtworzyć w ramach warsztatów i konkursów np. w ramach projektu Młodzi dla Historii. Młodzież bierze aktywny udział w konkursach oraz żywych lekcjach historii. Dzięki nim młodzi często odnajdują w sobie pasję do poznawania najnowszej historii Polski, historii swoich rodzin i lokalnych bohaterów. 
Głównym celem przedsięwzięcia jest edukacja historyczna lokalnych społeczności, w tym młodzieży szkolnej. Podczas retrospektyw odbędą się pokazy filmów patriotycznych, wernisaże, koncerty, spotkania ze świadkami historii - żywe lekcje historii, konkurs i wszechstronne warsztaty filmowe. Bardzo ważnym wydarzeniem w trakcie każdej retrospektywy będzie uhonorowanie ostatnich świadków historii. Laureaci otrzymają Sygnety Niepodległości - wyróżnienie przyznawane świadkom historii bohatersko walczącym o wolność i niepodległość kraju oraz Drzwi do Wolności - wyróżnienie przyznawane za odwagę oraz poświecenie bohaterom drugiego planu, wspierającym działaczy podziemia niepodległościowego oraz solidarnościowego. Do udziału w projekcie zostaną zaproszone różne grupy odbiorców. Ideą projektu jest tworzenie projektu interdyscyplinarnego o wysokich walorach artystycznych i edukacyjnych. Edukacja historyczna poprzez wszystkie formy sztuki, a także spotkania i dyskusje ze świadkami historii, w tym bohaterami podziemia i osobami represjonowanymi.

Przedsięwzięcie przekazuje lokalnym społecznościom, żyjącym z daleka od wielkich wydarzeń, ideę i dorobek Festiwalu Filmowego Niepokorni Niezłomni Wyklęci. Festiwal jest organizowany od 2008 r. Od 2010 r. odbywa się nieprzerwanie w Gdyni. Dzięki lokalnym retrospektywom festiwal poszerza swój zasięg i promuje historię i edukację historyczną na terenie całego kraju.
Rekomendacja retrospektyw – WWW.festiwalnnw.pl – zakładka „Retrospektyw”„Videorelacje"

Zobacz także:

https://wpolityce.pl/historia/528615-festiwal-nnw-w-pustkowie-wideo-i-zdjecia

„Świat musi pamiętać o ludziach, niemieckich ofiarach”.
Festiwal NNW w Pustkowie.
WIDEO i ZDJĘCIA

Filmy historyczne, dyskusje i warsztaty filmowe oraz dla organizacji pozarządowych wypełniły dwudniową retrospektywę Festiwalu „Niepokorni, Niezłomni, Wyklęci” w Pustkowie k/Mielca. Podczas uroczystej gali uhonorowaliśmy lokalnych bohaterów ważnych dla polskiej wolności. Patronem medialnym wydarzenia był portal wPolityce.pl.

 //////

 

 


      IMG 20201123 145704641WhatsApp Image 2020 11 25 1

   

 

 

 

 

 

 2020 11 23 25 Szkic obozu pracy przymusowej z zaznaczonymi budynkami komndy obozu SS

W ostatnim czasie, nieopodal Ekspozycji Historyczno-Dydaktycznej przy Górze Smierci w Paszczynie, podczas prac drogowych przy ul. Słonecznej (Brzeźnica), odnalezione zostały pozostałości fundamentów i przyziemia dawnych budynków komendantury obozowej i strażników SS Totenkopf. 

Znalezisko to (obok wielu innych wcześniej znanych już faktów, relacji świadków historii i obiektów)  potwierdza, utworzenie na terenie położonym nieopodal Królowej Góry (późniejszej "Góry Śmierci")  obozów pracy przymusowej, które tu Niemcy umiejscowili z chwilą tworzenia obozu dla jeńców sowieckich z Armii Czerwonej (od 8 października 1941 r.). Po  wymordowaniu większości z nich (ocalało zaledwie kilkudziesięciu, z ponad conajmniej 5000 rzeszy jeńców), z obozu na twz. Ringu V spod stacji kolejowej Kochanówka, przeniesiono tu obóz pracy przymusowej dla Żydów (w początkach sierpnia 1942 r.). Następnie również tutaj umiejscowiono obóz pracy przymusowej dla Polaków, których pierwszy transport z Lubelszczyny przybył do Pustkowa w dniu 16 sierpnia 1942 r.
Natomiat pamiętajmy, że Polacy nim jeszcze powstał poligon, jak i od pierwszych dni jego istnienia, byli wysiedlani z terenów gdzie miał być utworzony, jak również byli wykorzystywani do prac na poligonie, ale i więzieni już od sierpnia 1940 r. aż do 27 lipca 1944 r. (do chwili likwidacji i ewakucji obozów Pustkowa).

Na wspomniane wyżej baraki komendantury składało się cztery obiekty, usytuowane po obydwu stronach drogi wiodącej od stacji kolejowej Kochanówka pod Królową Górę. Znajdowały się one pierwotnie około 220 metrów naprzeciw bramy głównej i wartowni, prowadzącej na teren obozu pracy przymusowej, gdzie osadzeni zostali polscy więźniowie. 
W barakach komendantury obozu, zamieszkiwał komendant obozu wraz z esesmańską załogą. W tragicznej historii obozów przewija sie wielu komendantów obozu, niemieckich zbrodniarzy spod znaku SS, którzy mieli na sumieniu życie conajmniej 15 000 więźniów. Wśród nich m.in. Werhner von Schele, Paul Nostiz i  Bernard Voss, którzy byli jednocześnie komendantami poligonu Waffen SS Truppenübungsplatz Heidelager, na którym w latach 1940-1944 utworzono niemieckie obozy pracy przymusowej Pustkowa dla Polaków, Żydów i jeńców sowieckich z Armii Czerwonej.