fot. Archiwum ECPiP
W dniu 18 września br., Ekspozycję Historyczno-Dydaktyczną przy Górze Śmierci, odwiedzili oficerowie i żołnierze 3. Batalionu Zmechanizowanego z Białej Podlaskiej 1 Warszawskiej Brygady Pancernej, na czele z mjr. Robertem Jabłońskim (Zastępcą D-cy 3. Batalionu Zmechanizowanego). Żołnierze Ci odbywają ćwicznia na poligonie w Nowej Dębie. Była to dla nich swego rodzaju forma zajęć z wychowania obywatelskiego.
Po kilku słowach wstępu opowiadającym o historii powstania Ekspozycji, żołnierze najpierw obejrzeli dwie pierwsze wystawy czasowe. Pierwszą poświęconą "Więźniom polskim obozu pracy przymusowej Pustkowa" (otwarta na 10-lecie Ekspozycji, w kwietniu br.) i drugą poświęconą "80.rocznicy utworzenia obozu pracy przymusowej dla Polaków w Pustkowie" (otwarta 16 września br.).
W baraku żołnierskim, żołnierzom przybliżono historię utworzenia i funkcjonowania niemieckiego poligonu wojskowego Waffen SS „Truppenübungsplatz Heidelager” Pustków. Poligon SS istniał w okresie 1940 - 1944, do wkroczenia Armii Czerwonej I Frontu Ukraińskiego. Uzupełnieniem omawianych treści był wyświetlony film o poligonie w Pustkowie.
Żołnierze na chwilę zatrzymali się przy "Ścianie narodów", ukazującej ogrom ofiar, które straciły życie podczas II wojny światowej na ziemi dębickiej.
W baraku więźniarskim, przewodnik opowiedział o martrologii więźniów niemieckich obozów pracy przymusowej Pustkowa.
Więźniami tych obozów byli Polacy, Romowie, Żydzi i jeńcy sowieccy z Armii Czerwonej.
Podczas istnienia poligonu SS, więźniowie zmuszani byli do niewolniczej pracy na rzecz III Rzeszy Niemieckiej. Zbrodniarze spod znaku SS poprzez głodzenie, tortury i egzekucje, doprowadzili do śmierci conajmniej 15 tysięcy więźniów.
W sierpniu 1944 roku, na teren Pustkowa wkroczyła Armia Czerwona. Wtedy z czasem powstały tu sowieckie przejściowe obozy NKWD, w których więziono jeńców z armii niemieckiej i ich formacji sojuszniczych. Według różnych danych, w obozach tych mogło zginąć ponad 3 tysiące jeńców różnej narodowości.
Po wyjściu z baraku więźniarskiego, grupa obejrzała plenerową wystawę Oddziału IPN w Rzeszowie pt. "Oczami wroga"
Następnie żołnierze udali się na Górę Śmierci, aby oddać hołd ofiarom II wojny światowej.
W dniu 16 września 2022 r. odbyły się obchody "80. rocznicy utworzenia niemieckiego obozu pracy przymusowej dla Polaków w Pustkowie”.
Na uroczystości przybyła 15-osobowa grupa z powiatu janowskiego na czele z Barbarą Fuszarą - Skarbnik Powiatu w Janowie Lubelskim, Józefem Wielebą - Członkiem Zarządu Powiatu w Janowie Lubelskim, Aleksandrem Zdyblem ze Zdziłowic - radnym Gminy Godziszów.
Wszystkich uczestników uroczystości przywitał w imieniu władz Gminy Dębica, Marcin Ciszek dyrektor Centrum Kultury i Bibliotek Gminy Dębica w Pustkowie-Osiedlu.
Zgodnie z planem wydarzenie rozpoczęło się po godzinie 17.00 w Ekspozycji Historyczno-Dydaktycznej przy Górze Śmierci w Paszczynie, wykładem o historii poligonu SS i obozach pracy przymusowej Pustkowa, wygłoszonym przez dr. Jacka Magdonia, pracownika naukowego Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Rzeszowie. Po wykładzie było wiele pytań do prelegenta, na które wyczerpująco udzielał odpowiedzi.
Kolejnym punktem było XI Modlitewno - Edukacyjne Spotkanie Młodych przy Górze Śmierci w Paszczynie, na które już o zmroku, przy świecach i pochodniach, z udziałem przybyłych gości, mieszkańców Gminy Dębica, młodzieży szkolnej i kapłanów Dekanatu Pustków-Osiedle, złożyły się Droga Krzyżowa z rozważaniami religijnymi (ks. Dziekan Roman Woźny parafia Pustków-Osiedle) i historycznymi (pracownicy ECPiP CKiB: Marian Matkowski i Łucja Szumańska).
Po Drodze Krzyżowej miała miejsce modlitwa za zmarłych, bohaterów i ofiary II wojny światowej oraz z Ojczyznę przy pomniku na Górze Śmierci (ks. Dziekan Roman Woźny parafia Pustków-Osiedle) oraz gawęda historyczna poświęcona martyrologii polskich więźniów niemieckiego obozu pracy przymusowej w Pustkowie (pracownik ECPiP CKiB: Marian Matkowski). Pod pomnikiem ofiar obozów Pustkowa, gdzie strzelcy JS 2017 zaciągnęli wartę honorową, delegacja z powiatu janowskiego złożyła wieniec i zapaliła znicze.
Następnie uczestnicy MESM udali się do Ekspozycji, gdzie została otworzona nowa wystawa czasowa pt. „80. rocznica utworzenia niemieckiego obozu pracy przymusowej dla Polaków w Pustkowie". Podczas tego otwarcia głos zabrała Łucja Szumańska, która szeroko opowiedziała o powstaniu i tematyce prezentowanej wystawy. Również członkowie rodzin byłych więźniów, którzy przybyli na uroczystości z powiatu janowskiego, we wzruszających słowach opowiedzieli o losach swoich bliskich, którzy trafili 80 lat temu do obozu w Pustkowie w pierwszym tzw. „lubelskim transporcie” w dniu 16 września 1942 r.
Po otwarciu wystawy, uczestnicy uroczystości udali się do specjalnie przygotowanego namiotu, gdzie mogli usiąść i obejrzeć plenerową projekcję filmu pt. „W pięknym Pustkowie koło Dębicy…” reż. Pauliny Ibek
Po projekcji filmu wszyscy chętni mogli jeszcze do godziny 22.00 zwiedzać stałe i czasowe wystawy Ekspozycji.
Uroczystości były nagrywane i retransmitowane przez media lokalne i regionalne, m.in. TVP 3 Rzeszów, Debica.tv i Tygodnik „Obserwator Lokalny”.
Obchody swoim patronatem objął Instytut Pamięci Narodowej.
W obchodach wzięli udział: obok 15 – osobowej delegacji z powiatu janowskiego z rodzinami byłych więźniów, przedstawiciele władz i instytucji powiatowych oraz gminnych z Dębicy, licznie przybyła młodzież szkolna z duszpasterzami z dekanatu Pustków-Osiedle, mieszkańcy Gminy Dębica i okolicznych miejscowości oraz powiatów.
Organizatorzy uroczystości pragną wyrazić podziękowania wszystkim uczestnikom, którzy przybyli na obchody "80. rocznicy utworzenia niemieckiego obozu pracy przymusowej dla Polaków w Pustkowie” oraz służbom, które zabezpieczyły to wydarzenie m.in.: strzelcom JS 2017 Strzelec z Dębicy, druhom OSP Paszczyna i funkcjonariuszom Straży Gminnej.
Zobacz także:
https://rzeszow.tvp.pl/62799090/80-rocznica-utworzenia-w-pustkowie-niemieckiego-obozu-pracy-przymusowej
Zapraszamy na obchody 80. rocznicy utworzenia niemieckiego obozu pracy przymusowej dla Polaków w Pustkowie, które odbędą się w dniu 16 września 2022 r. (piątek).
W planowanych obchodach udział wezmą rodziny byłych więźniów, młodzież szkolna z dekanatu Pustków-Osiedle, mieszkańcy Gminy Dębica, przedstawiciele władz powiatowych i gminnych z Dębicy oraz pracownicy Instytutu Pamięci Narodowej Oddziału w Rzeszowie.
Obchody te odbędą się pod patronatem Instytutu Pamięci Narodowej.
W programie planujemy zorganizowanie okolicznościowego wykładu poświęconego historii obozu pracy przymusowej dla Polaków w Pustkowie, coroczne Modlitewno Edukacyjne Spotkanie Młodych przy Górze Śmierci, otwarcie nowej wystawy czasowej, plenerową projekcję filmu dokumentalnego w Ekspozycji Historyczno – Dydaktycznej w Paszczynie oraz zwiedzanie wystaw Ekspozycji.
PROGRAM:
Godz. 17.00 – Wykład dr. Jacka Magdonia, pracownika Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Rzeszowie w Ekspozycji Historyczno - Dydaktycznej przy Górze Śmierci w Paszczynie
Godz. 19.00 – XI Modlitewno - Edukacyjne Spotkanie Młodych przy Górze Śmierci w Paszczynie
- Droga Krzyżowa
- Modlitwa za zmarłych, bohaterów i ofiary II wojny światowej oraz z Ojczyznę przy pomniku na Górze Śmierci
- Gawęda historyczna poświęcona martyrologii polskich więźniów niemieckiego obozu pracy przymusowej w Pustkowie
Godz. 20.00 – Otwarcie okolicznościowej wystawy pt. „80. rocznica utworzenia niemieckiego obozu pracy przymusowej dla Polaków w Pustkowie" w Ekspozycji Historyczno - Dydaktycznej przy Górze Śmierci w Paszczynie i zwiedzanie wystaw stałych
Godz. 20.30 – plenerowa projekcja filmu „W pięknym Pustkowie koło Dębicy…” reż. Pauliny Ibek
Godz. 21.15 – 22.00 – zwiedzanie wystaw stałych i czasowych Ekspozycji Historyczno - Dydaktycznej przy Górze Śmierci w Paszczynie
Wstęp wolny
ZAPRASZAMY
INFORMACJA!!!
Ekspozycja Historyczno-Dydaktyczna
przy Górze Śmierci w Paszczynie
w związku z Obchodami 80. rocznicy utworzenia
niemieckiego obozu pracy przymusowej dla Polaków
w dniu 16 września 2022 r. (piątek)
będzie
CZYNNA W GODZINACH
12.00-22.00
Za utrudnienia przepraszamy
Ekspozycja historyczno-Dydaktyczna przy Górze Śmierci w Paszczynie, zaprasza do obejrzenia wystawy „Oczami wroga. Wrzesień `39 w fotografii niemieckiej i sowieckiej”. Wystawa została wypożyczona w OBEP Oddziału IPN w Rzeszowie.
Wystawa prezentowana będzie w plenerach Ekspozycji w okresie wrzesień - listopad 2022 r.
Wystawa czasowa IPN ma na celu ukazanie obrazu wojny, widzianego oczami niemieckiego i sowieckiego obywatela, do którego kierowane były znajdujące się w oficjalnym obiegu fotografie. Nie znajdzie się więc na nich triumfu polskiego oręża, ale najczęściej wykrzywiony przez propagandę agresorów obraz ich zwycięstwa, szlachetności i swoiście pojmowanej poetyki walki, charakterystycznej dla propagandy ukazującej działania wojenne w pozytywnym aspekcie.
Źródło: IPN
