W Miesiącu Pamięci Narodowej, pragnę rozpocząć również cykl artykułów pt. "Bohater Miesiąca" poświęcony osobom, które na trwałe wpisały się na kartach historii ziemi dębickiej. Ale nie sposób rozpocząć tego cyklu, nie wspomniawszy o wspaniałym Polaku, wielkim patriocie, bohaterze czasów wojny i okupacji, żołnierzu podziemia niepodległościowego, byłym więźniu obozów pracy przymusowej Pustkowa oraz innych niemieckich obozów zagłady, jak również ubeckich katowni komunistycznych. Tym bohaterem jest pan Stanisław Szuro - osoba niezwykle bliska Europejskiemu Centrum Pamięci i Pojednania, a zarazem uczestnik corocznych kwietniowych Uroczystości Patriotyczno-Religijnych na Górze Śmierci w Paszczynie.
Stanisław Szuro wraz z Synem i Synową na chwilę przed złożeniem kwiatów
pod "Pomnikiem Pamięci Pomordowanych przez hitlerowców..."
podczas Uroczystości Patriotyczno-Religijnych na Górze Śmierci w Paszczynie
- Kwiecień 2018 r.
Stanisław Szuro, ps. „Zamorski”, „Kruk”, urodził się 19 października 1920 w Krakowie.
Pragnę przypomnieć i podkreślić jeszcze raz, że Stanisław Szuro to człowiek o niezwykle barwnym życiorysie, wielki Polak, żarliwy patriota, historyk, wychowawca, major Wojska Polskiego, więzień hitlerowskich i komunistycznych obozów.
Po ukończeniu Gimnazjum Nowodworskiego i zdaniu matury został junakiem. 1 września 1939 r. w chwili wybuchu II wojny światowej jego batalion stacjonował w Augustowie, niedaleko granicy z III Rzeszą. Podczas kampanii wrześniowej brał udział w walkach na Wileńszczyźnie, gdzie został internowany i przebywał w obozie w Birsztanach na Litwie. Zbiega z internowania i ukrywa się w Krakowie.
Już od stycznia 1940 r. wstępuje w szeregi Związku Walki Zbrojnej, a od lutego 1942 r. w Armii Krajowej. W konspiracji Stanisław Szuro zajmował się drukowaniem, a następnie kolportażem prasy podziemnej. Zostaje aresztowany przez Niemców i trafia do więzienia Montelupich w Krakowie.
Z więzienia w Krakowie Stanisław Szuro w 5 październiku 1942 roku, zostaje przewieziony do niemieckiego obozu pracy przymusowej w Pustkowie dla Polaków, znajdującego się na poligonie Waffen SS (pełna nazwa obozu w języku niemieckim brzmiała: Waffen SS Polenzwangsarbeitslager – SS Truppenübungsplatz Heidelager).
Tu w tragicznych realiach obozowych: w niedożywieniu, chorobie i pracy ponad siłę przebywa aż do likwidacji obozu. Stąd 27 lipca 1944 roku wyjeżdża z Pustkowa wraz z innymi więźniami do obozu w Sachsenhausen-Oranienburg. W tym obozie koncentracyjnym pracował w komandzie murarzy. W styczniu 1945 roku osadzono go w obozie Bergen-Belsen, a następnie Politz i Barth.
Do Polski znajdującej się w nowych, powojennych realiach powrócił w czerwcu 1945 roku.
Stanisławowi Szuro nie dane było odpocząć o tragicznych latach walki okupantem niemieckim w konspiracji i pobycie w obozach. Znowu chwyta za broń, ponieważ jak wielu polskich patriotów (Żołnierzy Niezłomnych), nie godzi się z sowietyzacją Polski. Walczy z nowym ustrojem przyniesionym na bagnetach Armii Czerwonej i wprowadzanym przez jej czerwonych popleczników nad Wisłą.
Wstępuje w struktury związku Liga Walki z Bolszewizmem i walczy z władzą ludową. Sama zaś Liga Walki z Bolszewizmem działała w okresie od początku 1946 do marca 1947 w Krakowie i powiecie chrzanowskim, będąc powiązana z Narodową Organizacją Wojskową i Stronnictwem Narodowym.
Niestety działalność niepodległościową Stanisława Szuro przerywa aresztowanie UB (Urząd Bezpieczeństwa). W dniu 27 listopada 1946 roku zostaje zatrzymany i oskarżony o udział w związku Liga Walki z Bolszewizmem wraz z innymi osobami. Dziewięcioro z nich zostaje skazanych na śmierć. Wśród nich znaleźli się studenci krakowskich uczelni. Ówczesna prasa gadzinowa przedstawiała ich jako członków bandy rabunkowej NSZ (Narodowe Siły Zbrojne).
3 lutego 1947 roku staje przed Wojskowym Sądzie Rejonowym w Krakowie. Procesowi sądowemu przewodniczył ppłk Julian Polan-Haraschin. Podczas rozprawy Stanisław Szuro zostaje oskarżony i uznany winnym usiłowania konfiskaty broni dwóm członkom PPR, pieniędzy ze spółdzielni „Hurt Mięsa”, składu cukru „Lasek”; konfiskaty pieniędzy z Państwowej Fabryki Cykorii Francka, spółdzielni kredytowej „Oszczędność”, Państwowych kamieniołomów i Wapienników „Liban”; konfiskaty 2 rewolwerów „Nagan” członkowi PPR z Zalasia. Został uznany winnym pobicia dwóch funkcjonariuszy UB, zamiaru dokonania zamachu na funkcjonariusza UB, udzielenia pomocy w likwidacji członka PPR, usiłowania konfiskaty pieniędzy, złota i kosztowności lekarzowi, przechowywania pistoletu P38.
Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Krakowie, Stanisław Szuro zostaje skazany na karę śmierci, którą 17 marca 1947 roku, na mocy amnestii z 22 lutego 1947 roku, złagodzono do 15 lat więzienia. W komunistycznych więzieniach w Rawiczu i we Wronkach przebywał w okresie od 20 czerwca 1947 roku do 22 sierpnia 1955 roku. 19 maja 1956 roku darowano mu karę utraty praw honorowych i utraty mienia. 13 lipca 1956 roku Sąd Wojewódzki w Krakowie w ramach odwilży zwolnił go z odbywania reszty kary. Został zwolniony z więzienia trzy dni później.
Stanisław Szuro po wyjściu z więzienia w lipcu 1956 r., kończy studia historyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Jako nauczyciel, pedagog i wychowawca pracował w bursach akademickich i szkołach średnich, m.in.: w Liceum Ogólnokształcącym Zakonu Pijarów im. Stanisława Konarskiego w Krakowie, Niższym Seminarium Duchownym Ojców Franciszkanów w Wieliczce. W wolnej Polsce w dniu 22 lutego 1994 roku zostaje zrehabilitowany. W swoim życiowym dorobku pełni funkcje społeczne. Przez lata był prezesem Oddziału Krakowskiego Związku Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego. W 2008 r. został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski odznaczonym przez śp. Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego.
Do dnia dzisiejszego Stanisław Szuro pomimo podeszłego wieku (w 2020 r. kończy 100 lat) nadal uczestniczy w wielu uroczystościach patriotycznych (Uroczystości Patriotyczno – Religijne na Górze Śmierci w Paszczynie), czy spotkaniach w instytucjach kultury i nauki Krakowa, Wieliczki oraz wielu innych miejscach Polski. Na spotkaniach tych, jako historyk, kombatant i żywy świadek historii wygłasza prelekcje na różne tematy historyczne. Większość z nich poświęcona jest polskim konfliktom zbrojnym w XIX i XX wieku. Jest częstym gościem Muzeum Armii Krajowej w Krakowie. Cykl Jego wykładów cieszy się sporą oglądalnością na kanale internetowym YouTube. Stanisław Szuro został także członkiem Kapituły Honorowej Nagrody im. Danuty Siedzikówny „Inki”.
Ożenił się w 1958 r. z Danutą Gelles, z którą ma dwóch synów, pięcioro wnuków i siedmioro prawnuków.
W 2018 roku Stanisław Szuro wraz z synem Janem w 2018 roku wydał swoje wspomnienia biograficzne w książce pt. „I tak będę żył”.
