5 marca Ekspozycję Historyczno - Dydaktyczną przy Górze Śmierci, odwiedziła 49. osobowa grupa uczniów klas pierwszych z Zespołu Szkół Mechanicznych w Rzeszowie wraz z trzema opiekunami.
Na początku przedstawiono w ogólnym zarysie tragiczne dzieje Rzeczypospolitej Polskiej w momencie napaści hitlerowskich Niemiec i Związku Sowieckiego we wrześniu 1939 r. Podkreślając to, kto był agresorem, a kto ofiarą rozpętanej II wojny światowej.
Następnie ukazano tworzenie na części zajętych przez Niemców terenach Polski - Generalnego Gubernatorstwa.
Omówiono kształtowanie się niemieckiej, zbrodniczej władzy okupacyjnej.
Podbita Polska miała być dla III Rzeszy niemieckiej zapleczem gospodarczym i wojskowym.
Tereny dzisiejszej ziemi dębickiej znalazły się na obszarze dystryktu krakowskiego.
Przedstawiona została również bohaterska postawa narodu polskiego, który od samego początku nie pogodził się z zaistniałą okupacyjną rzeczywistością i podjął bohaterską walkę z najeźdźcami. Polacy stworzyli jedyne w swoim rodzaju Polskie Państwo Podziemne, z całą Jego strukturą oraz wielopoziomowym ruchem oporu i walki. To Polacy stworzyli największą kiedykolwiek powstałą w konspiracji armię podziemną SZP-ZWZ-AK, NOW, NSZ, BCh oraz innymi oddziałami zbrojnego ruchu oporu skupionymi wokół różnych środowisk niepodległościowych i politycznych, również takich jak GL czy AL (chociaż różnie obecnie postrzeganymi, co do roli jaką odegrały, ale istniejącymi w czasie wojny).
W towarzystwie przewodnika uczestnicy wycieczki zwiedzili Ekspozycję. Pierwszą wystawą jaką zobaczyła młodzież, była wystawa czasowa pt. "Ucieczki więźniów z obozu" przygotowana w budynku wartowni. Na stałej wystawie znajdującej się w baraku żołnierskim, przedstawiono historię niemieckiego poligonu wojskowego Waffen SS „Truppenübungsplatz Heidelager” funkcjonującego tutaj w latach 1940-1944.
W tym miejscu zwrócono również uwagę na to, kto tworzył i z jakich struktur rekrutowała się zbrodnicza formacja Waffen SS i SS Totenkopf.
Ku przypomnieniu i dla oddania prawdy historycznej nadmieniono również, że w zbrodniczych, regularnych formacjach Waffen-SS poza tymi, które szkoliły się na terenie Pustkowa, obok Niemców, w strukturach Waffen SS podczas II wojny światowej służyli także (wg przybliżonych danych - mowa oczywiście o regularnych dywizjach, legionach, brygadach, pułkach, batalionach) m.in.:
- Albania - 3 000
- Anglia - 54
- Białoruś - 12 000
- Bułgaria - 1 000
- Belgia (Flamandowie - 23 000 i Walończycy - 15 000) - 40 000
- Chorwacja (Chorwaci i Bośniacy) - 30 000
- Dania - 10 000
- Estonia - 20 000
- Finlandia - 1 200
- Francja - 20 000
- Hiszpania - 1 000
- Holandia - 50 000
- Indie - 3 500
- Kozacy - 40 000
- Litwa - 11 000 (żołnierzy w LVR)
- Luksemburg - 3 000
- Łotwa - 39 000
- Norwegia - 6 000
- Rosja - 10 000
- Rumunia - 3 000
- Serbia - 15 000
- Szwajcaria - 3 000
- Ukraina - 25 000
- Turkmeni, Azerowie, Kirgizi, Uzbecy i Tadżycy - 8 500
- Węgry - 15 000
- Włochy - 20 000
- inni: Czesi, Słowacy, Słoweńcy, Szwedzi, Grecy, Luksemburczycy, Amerykanin
Te regularne formacje Waffen SS odpowiedzialne były za potworne zbrodnie i śmierć milionów niewinnych ludzi w całej okupowanej przez III Rzeszę niemiecką Europie.
W baraku więźniarskim, na drugiej stałej wystawie Ekspozycji, uczniowie zagłębili się w losy i martyrologię więźniów obozów pracy przymusowej dla Polaków, Żydów i jeńców sowieckich. Obozy pracy stworzone zostały na poligonie przez Niemców i służyły wykorzystaniu niewolniczej pracy więźniów oraz ich biologicznemu wyniszczeniu. Na tej ekspozycji przedstawiono również postać księżnej Heleny z Reyów Jabłonowskiej, która niosła pomoc osadzonym w obozach więźniom.
Po zwiedzaniu Ekspozycji grupa przeszła na Górę Śmierci, gdzie w tym szczególnym miejscu wspomniano o ofiarach obozów pracy przymusowej oraz ich upamiętnieniu w czasach współczesnych.
Fot. arch ECPiP
Za nami kolejny wkład z cyklu „Spotkania z historią”. Tym razem prelegentami byli dwaj bracia – Marek i Jacek Flisowie, wyjątkowy duet pasjonatów historii Blizny. Temat ten badają od kilkunastu lat. Dzięki ich ogromnemu zaangażowaniu, historia niemieckiego poligonu w Bliźnie zapomniana na kilkadziesiąt lat znów ujrzała światło dzienne. Tematem jaki podjęli tym razem, a więc „Blizna po latach”, przyciągnęli dużą liczbę słuchaczy.
Podczas wykładu panowie zrekonstruowali powojenne losy poligonu rakietowego w Bliźnie, szczegółowo omówili opracowania związane z tematem Blizny, poruszyli owiane tajemnicą kwestie, które do tej pory nie doczekały się wyjaśnienia przez badaczy historii. Przedstawili bogatą dokumentację zdjęciową zachowanej do dziś architektury popoligonowej. Poruszyli kwestię współczesnych działań nad ochroną tego miejsca przed dewastacją. Pochylili się nad różnymi formami właściwego upamiętnienia wiedzy na temat ludzi z nim związanych, a przede wszystkim polskiego wywiadu Armii Krajowej.
Pomimo, iż historia niemieckiego poligonu broni V w Bliźnie była już dwukrotnie wykładana przez braci Flisów w Europejskim Centrum Pamięci i Pojednania, to ilość pytań skierowanych po prelekcji do naszych wykładowców świadczy o niesłabnącym zainteresowaniu tym tematem.
Fot. arch ECPiP
INFORMACJA
Ekspozycja Historyczno-Dydaktyczna przy Górze Śmierci
w dniu 30 stycznia 2019 r. (środa)
będzie czynna w godz. 8 – 12
Za utrudnienia przepraszamy
Europejskie Centrum Pamięci i Pojednania zaprasza 25 stycznia 2019 r. na wykład otwarty z cyklu „Spotkania z historią”, który poświęcony będzie poligonowi rakietowemu w Bliźnie. W ubiegłych latach temat Blizny był już poruszany dwukrotnie przez Marka i Jacka Flisów. W czasie ostatnich spotkań panowie bardzo szczegółowo przybliżyli okoliczności powstania poligonu, dokładną charakterystykę i parametry broni rakietowej V2 oraz pocisków V1. Przeanalizowali również kwestię Blizny w perspektywie zachowanych źródeł historycznych – dokumentów, fotografii, jak i filmów instruktażowych, zrealizowanych przez III Rzeszę. Panowie zaprezentowali bogaty przekrój zgromadzonych archiwaliów, m.in. unikatowe zdjęcia lotnicze terenów Blizny, czy też filmy dokumentalne z montażu rakiet V2 w Bliźnie. Jacek i Marek Flisowie poruszyli również niezwykle istotną kwestię sukcesu polskiego wywiadu Armii Krajowej (Inspektorat AK Rzeszów) odnośnie inwigilacji poligonu w Bliźnie.
W czasie styczniowego „Spotkania z historią”, ci sami prelegenci znów podejmą temat Blizny, lecz w innym ujęciu. Tym razem panowie przedstawią problem badań nad poligonem w Bliźnie po II wojnie światowej, zobrazują w jakim stanie zachowały się pozostałości architektury militarnej oraz jakie działania są podejmowane w czasach współczesnych.
Jacek i Marek Flisowie są znawcami i pasjonatami historii regionalnej, ze szczególnym uwzględnieniem poligonu rakietowego w Bliźnie. Obaj są współautorami publikacji pt. „Tajemnice Blizny. Wywiad Armii Krajowej w walce z rakietami V2” pod redakcją Rafała Wnuka i Roberta Zaparta.
Wykład pt. „Blizna po latach” odbędzie się w piątek 25 stycznia 2019 r. (piątek), o godzinie 17.00, w sali widowiskowej Domu Kultury w Pustkowie-Osiedlu. Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy.