Europejskie Centrum Pamięci i Pojednania - Archiwum 2019

Foto. Archiwum ECPiP

We wtorek 9 października br. kolejna szkolna wycieczka odwiedziła Ekspozycję Historyczno-Dydaktyczną przy Górze Śmierci w Paszczynie. Tym razem była to 25. osobowa grupa uczniów klas V i VI ze Szkoły Podstawowej z Góry Motycznej. W programie zwiedzania naszej placówki jak zwykle znalazły się: czasowa wystawa dotycząca korespondencji obozowej więźniów oraz stałe wystawy Ekspozycji.
Podczas zwiedzania, młodzi ludzie wysłuchali historii dotyczącej funkcjonowania poligonu Waffen SS Truppenübungsplatz Heidelager oraz niemieckich obozów pracy przymusowej. Równocześnie opowiedziano im Polskim Państwie Podziemnym, o stworzonej w konspiracji Armii Krajowej i innych formacjach podziemia zbrojnego, walczących z okupantem niemieckim i sowieckim podczas II wojny światowej i tuż po jej zakończeniu.
Cała grupa po zwiedzaniu Ekspozycji udała się również na Królową Górę - Górę Śmierci, aby oddać hołd ofiarom II wojny światowej.

fot. Archiwum ECPiP

Kolejny październikowy poranek w Ekspozycji Historyczno-Dydaktycznej przy Górze Śmierci w Paszczynie rozpoczął się przyjazdem grupy młodych ludzi. Tym razem była to 51. osobowa wycieczka uczniów klas V - VIII wraz z trójką opiekunek ze Szkoły Podstawowej z Niedźwiady Górnej. Młodzież z uwagą wsłuchiwała się w historię mieszkańców ziemi dębickiej podczas II wojny światowej.

Szczególnie ważne treści dotyczyły funkcjonowania poligonu Waffen SS Truppenübungsplatz Heidelager oraz niemieckich obozów pracy przymusowej. Obozy te zbrodniczy Niemcy utworzyli w dwóch podstawowych celach. Po pierwsze aby wykorzystać niewolniczą pracę więźniów, po wtóre aby przez tą pracę, warunki obozowe i codzienną eksterminację więźniów mordować ich. W obozach tych w równej mierze ginęli Polacy, Żydzi i jeńcy sowieccy z Armii Czerwonej. Ogółem w obozach tych zginęło co najmniej 15 000 osób.
Zbrodnie te popełnili Niemcy i ich sojusznicy m.in. Ukraińcy.
Natomiast podkreślić trzeba, że w zbrodniczych formacjach Waffen SS, ponad te, które ćwiczyły się na poligonie Pustków, służyli nie tylko Niemcy, ale także cudzoziemcy ochotnicy z całej Europy od Kanału la Manche, po Ural, Kaukaz i Morze Śródziemne.
W Waffen SS rekrutowali się ochotnicy, którzy wywodzili się m.in. z takich dzisiejszych państw jak:

- Albania - 3 000
- Anglia - 54
- Belgia - 40 000
- Białoruś - 12 000
- Bułgaria - 1 000
- Chorwacja - 30 000
- Dania - 6 000
- Estonia - 20 000
- Finlandia - 1 200
- Francja - 20 000
- Hiszpania - 1 000
- Holandia - 50 000
- Indie - 2 000
- Kaukaski Związek Bojowy SS - Ormianie, Azerowie, Gruzini i górale północnokaukascy
- Litwa - 11 000 (żołnierzy w LVR)
- Luksemburg - 3 000
- Łotwa - 39 000
- Norwegia - 6 000
- Rosja - 10 000
- Rumunia - 3 000
- Serbia - 15 000
- Szwajcaria - 3 000
- Ukraina - 25 000
- Węgry - 15 000
- Włochy - 20 000
- Wschodnioturecki Związek Bojowy SS - złożony z mieszkańców Azji Środkowej, Kaukazu i Krymu pochodzenia muzułmańskiego
- ZSRR - w strukturach Wehrmachtu, Waffen-SS i policji - było ponad 1,2 mln obywateli ZSRR

Żołnierze ci podczas II wojny światowej popełnili potworne zbrodnie przeciw ludzkości, dokonując je na bezbronnej ludności cywilnej okupowanej przez III Rzeszę Niemiecką i jej sojuszników. Zbrodniarze ci brali udział ludobójstwie, m.in. w masowych egzekucjach, pacyfikacjach miast, miasteczek i wsi, jak również tłumieniu powstania w getcie warszawskim i Powstania Warszawskiego. Ponadto Waffen SS popełniało zbrodnie wojenne wobec żołnierzy armii alianckich na Wschodzie i Zachodzie.
Dodajmy jeszcze, że wiele z państw Europy Zachodniej i Środkowej współpracowały z Niemcami, tworząc rządy kolaborujące z Hitlerem. Wśród nich były rządy powstałe w Belgii, Chorwacji, Danii, Estonii, Holandii, Francji, Litwie, Łotwie, Norwegii, Słowacji, Węgier i in.

Dla przeciwwagi należy podkreślić, że my Polacy od pierwszego dnia II wojny światowej walczyliśmy z okupantem (tym z Zachodu i tym ze Wschodu). Polski żołnierz walczył na prawie wszystkich frontach tej wojny. Na terenie okupowanego kraju stworzyliśmy w konspiracji unikatowe w historii świata, jedyne i wyjątkowe swojej skali - Polskie Państwo Podziemne. W 2019 roku, nie tak dawno obchodziliśmy 80. rocznicę jego utworzenia (utworzone 27 września 1939 r.). W jego strukturach znajdowała się największa kiedykolwiek stworzona w konspiracji armia - Armia Krajowa (wcześniej Służba Zwycięstwu Polski, Związek Walki Zbrojnej, a od 14.02.1942 r. - AK). W momencie wybuchu "Akcji Burza" latem 1944 r., siły AK liczyły ok. 390 tys. osób, w tym 10,8 tys. oficerów.

foto. Młodzież z Publicznej Szkoły Podstawowej im. Jana Piątka z Paszczyny

W czwartek pomimo nie najlepszej aury, Ekspozycję Historyczno – Dydaktyczną przy Górze Śmierci w Paszczynie odwiedziły dwie wycieczki. Pierwszą była niezapowiedziana, siedmioosobowa grupa młodzieży ze Specjalnego Ośrodka Szkolno - Wychowawczego pn. Centrum Autyzmu i Całościowych Zaburzeń Rozwojowych w Krakowie wraz z trójką opiekunów. Kolejną była 13. osobowa grupa młodzieży z Publicznej Szkoły Podstawowej im. Jana Piątka z Paszczyny z historykiem panią Alicją Kotowską-Tomaszewską.

Uczestnicy obydwu wycieczek w pierwszej kolejności obejrzeli wystawę czasową, ukazującą korespondencję obozową więźniów, której bohaterami są Stanisław Chmiel, Wojciech Dzieduszycki i Stanisław Szuro. W dalszej części Ekspozycji młodzież obydwu wycieczek poznawała historię funkcjonowania poligonu Waffen SS Truppenübungsplatz Heidelager oraz niemieckich obozów pracy przymusowej. W obozach tych Niemcy wykorzystywali niewolniczą pracę więźniów, doprowadzając jednocześnie do śmierci przez pracę, warunki obozowe i codzienne egzekucje. Śmierć w obozach poniosło tysiące Polaków, Żydów i jeńców sowieckich (było to co najmniej 15 000 osób). Ważnym przesłaniem Ekspozycji jest przypominanie o tragicznej historii II wojny światowej oraz wskazanie głównych sprawców, którymi były dwa totalitaryzmy Zachodu i Wschodu - Niemcy i ZSRR.

Na zdjęciach uwieczniona młodzież z Publicznej Szkoły Podstawowej im. Jana Piątka z Paszczyny z historykiem panią Alicją Kotowską-Tomaszewską

fot. Archiwum ECPiP

Wczesnym rankiem do Ekspozycji Historyczno-Dydaktycznej przy Górze Śmierci w Paszczynie przybyła 43. osobowa grupa uczniów klas szóstych wraz z czwórką opiekunów ze Szkoły Podstawowej w Czarnej. Pomimo pewnych utrudnień, spowodowanych brakiem zasilania elektrycznego w części pomieszczeń (nocne wichury), udało się zrealizować większość programu zwiedzania. Uczniowie zwiedzając stałe i czasowe wystawy Ekspozycji, poznawali jednocześnie historię mieszkańców ziemi dębickiej podczas II wojny światowej. Uwagę młodzieży skupiono na ponurym rozdziale okupacji związanym z funkcjonowaniem poligonu Waffen SS Truppenübungsplatz Heidelager w dystrykcie krakowskim Generalnego Gubernatorstwa i niemieckich obozów pracy przymusowej Pustkowa. Jak zwykle po zwiedzaniu Ekspozycji, cała grupa przeszła na Górę Śmierci, gdzie dokonał się tragiczny epilog życia więźniów, którzy tu zginęli.