Od 15. 02. w siedzibie Ekspozycji historyczno - dydaktycznej przy Górze Śmierci można obejrzeć oryginalną wystawę fotografii autorstwa Edwarda Hartwiga dokumentującą były hitlerowski obóz koncentracyjny Majdanek.
W opublikowanych wywiadach z Edwardem Hartwigiem Majdanek pojawia się w dwóch różnych perspektywach. Pierwsze wspomnienie wiąże się z okresem wojny i czasem funkcjonowania obozu koncentracyjnego. W pociągu, którym jechał artysta, Niemcy przeprowadzili łapankę. Przed osadzeniem na Majdanku uratował Hartwiga oficer niemiecki, który w grupie prowadzonych ludzi rozpoznał „swojego” fotografa.
Latem 1944 r. Hartwig został jednak uwięziony na Majdanku: wkrótce po wkroczeniu wojsk sowieckich do Lublina został aresztowany, osadzony w więzieniu NKWD na zamku lubelskim, następnie przewieziony do byłego niemieckiego obozu koncentracyjnego na Majdanku, gdzie na III polu więźniarskim powstał obóz NKWD dla żołnierzy AK i BCh. Z Majdanka artysta został zesłany do łagru w Jogle, skąd wrócił w 1946 r.
Drugie ze wspomnień dotyczy Międzynarodowego Triennale Sztuki, imprezy artystycznej organizowanej przez Muzeum na Majdanku, w której Hartwig kilkakrotnie brał udział jako uczestnik honorowy oraz juror IV edycji.
Kontakty artysty z Majdankiem były jednak znacznie częstsze, niżby to wynikało z jego opowieści. Przyjeżdżając po wojnie do swego rodzinnego miasta, artysta odwiedzał różne jego zakątki, ślad tych wizyt utrwalając na licznych fotografiach, m.in. lubelskiego Starego Miasta z okresu wielkiej odbudowy w 1954 r., nowych osiedli mieszkaniowych, czy właśnie terenu byłego obozu koncentracyjnego na Majdanku.
Na wystawie prezentujemy siedemnaście zdjęć, z których czternaście pochodzi z przełomu lat 50-tych i 60-tych, natomiast trzy wykonano po 1969 r., prawdopodobnie w latach 70-tych. Poza walorami artystycznymi, takimi jak charakterystyczne dla Hartwiga budowanie nastroju światłem, czy interesujące perspektywy, zdjęcia z wcześniejszego okresu mają w sobie istotną wartość dokumentu. Pokazują one bowiem Majdanek, jakiego już dzisiaj nie ma i jaki niewiele osób może pamiętać. Innym, nieistniejącym już elementem krajobrazu Majdanka, widocznym na zdjęciach, jest usytuowany w pobliżu krematorium Kopiec – mogiła ofiar, usypana z prochów spalonych ciał, zebranych z terenu obozu w 1947 r., który pełnił funkcję pomnika do 1969 r.
W 1996 r. w wywiadzie udzielonym Annie Bohdziewicz, Edward Hartwig powiedział: „fotografia zabytków to jest konkret, który nie daje się swobodnie interpretować nawet w fotografii. Można trochę grać oświetleniem, trochę zmieniać kąt patrzenia, wybierać określone fragmenty i to wszystko. To jest fotografia prawie dokumentalna”. Fotografie Majdanka, mimo artystycznego spojrzenia autora, zachowują charakter dokumentu, przekazującego historię miejsca.
Warto zaznaczyć, iż pierwszy transport więźniów, jaki przybył do założonego w 1942 r. obozu pracy przymusowej dla Polaków w Pustkowie, pochodził właśnie z obozu na Majdanku.
Wystawę przygotowaną przy współpracy z Państwowym Muzeum na Majdanku będzie można zwiedzać do 30 marca.